بانک اطلاعات مدیریت شهری کشور اسپانیا

بخش اول- مشخصات آماری

اسپانیا در شبه جزیره ایبری واقع در جنوب غربی اروپا واقع شده است. نام رسمی آن پادشاهی اسپانیا و پایتخت آن، مادرید است. این کشور از جنوب و شرق به دریای مدیترانه و از جنوب غرب و غرب به اقیانوس اطلس و از شمال به دریای کانتابریا محدود است. سرزمین اسپانیا شامل قسمت اعظم شبه‌جزیره ایبری، جزایر بالئارس، جزایر قناری، شهرهای سبته  و ملیله در شمال قاره آفریقا و برخی جزایر دیگر واقع در مقابل سواحل این قاره و خود شبه‌جزیره‌ است. جزایر بالئار در دریای مدیترانه و فناری در اقیانوس اطلس و در غرب آفریقا نیز بخشی از خاک اسپانیا را تشکیل می‌دهند. اسپانیا از غرب با پرتغال از شمال با فرانسه و آندورا از جنوب نیز با جبل‌الطارق که به سرزمین‌های فرا مرزی بریتانیا تعلق دارد، هم مرز است.

اسپانیا  با ۵۰۴،۷۸۲ کیلومتر مربع بزرگترین کشور شبه جزیره ایبری است. پرتغال و آندورا دیگر کشور‌های تشکیل دهنده شبه جزیره ایبری هستند. اسپانیا همچنین پس از فرانسه دومین و بزرگترین کشور غرب اروپا محسوب می‌شود. زبان رسمی این کشور اسپانیایی است که امروزه ۵۰۰ میلیون نفر سخنور دارد.

بخش دوم- مناطق شهری

اسپانیا ۱۷ بخش خودمختار دارد. از سوی دیگر کشور اسپانیا به ۵۰ استان نیز تقسیم شده است که به این ترتیب هر کدام از بخش‌های خودمختار خود به یک یا چند استان تقسیم گردیده‌اند. برای نمونه ناحیه اکسترمادورا از دو استان کاسرس و باداخوس تشکیل شده است. علاوه بر این هر استان به تعدادی شهرستان و هر شهرستان به تعدادی دهستان تقسیم شده است، اسپانیا ۸۱۰۸ دهستان دارد.

از جمله شهرهای مهم اسپانیا می‌توان به بارسلونا، والنسیا ، سویلیا ، ساراگوزا ، مالاگا ، بیلیبائو ، لاس پالماس دو گان کاناریا، والادولید، مورسیا، کوردوبا، پالامادو مالیورکا، گرانادا، ویگو، آلیکانته، هایپیتلت (بخشی از بارسلونای بزرگ)،خیخون، لاکرونیا کادیز، ویتوریا، بادالونا (بخشی از بارسلونای بزرگ)، اوویدو، سانتاندر، موستولس (بخشی از مادرید بزرگ)، سانتاکروز دو تنریف، پامپلونا، سالامانکا، سابادل (بخشی از بارسلوانی بزرگ)، هرس دالا فرانترا، الچه، دونوستیا سان سباستیان، لگانس (بخشی از مادرید بزرگ)، کارتاخنا، و بوروگوس اشاره نمود، شهرهای سوتا و ملیا در شمال مراکش که به عنوان دو منطقه خودمختار اداره می‌شوند نیز بخشی از خاک سرزمینی اسپانیا محسوب می‌شوند.

بخش سوم- منابع اقتصادی

اسپانیا در سال ۱۹۸۶ به جرگه کشور‌های اتحادیه اروپا پیوسته است. اسپانیا کشوری توسعه یافته است و نهمین قدرت اقتصادی دنیا و پنجمین قدرت اقتصادی اروپا محسوب می‌شود. بیش از ۱۵% نیروی کار به کشاورزی اشتغال دارد. کشت‌های اصلی شامل جو، گندم، چغندر قند، سیب زمینی، مرکبات و انگور (برای شراب) است. مراتع برای دام حدود ۲۰% زمین را در بر دارد. صنایع تولیدی از دهه ۱۹۶۰ توسعه سریعی یافت، هم اکنون صنایع بزرگ وسایل نقلیه موتوری، فلزی ، کشتی‌سازی، شیمیایی و مهندسی و همچنین تمایل فزاینده‌ای در زمینه ارتباط از راه دور و الکترونیک وجود دارد. سرمایه‌گذاران خارجی برای ایجاد صنعت نو تشویق شده‌اند، ولی میزان بیکاری همچنان بالاست. بر اساس آمار سال ۲۰۱۲ درآمد ناخالص داخلی اسپانیا در این سال ۱/۰۸۴ تریلیون دلار بوده است. آمار ارائه شده در اکتبر ۲۰۱۳ نیز نشانگر آن است که نرخ بیکاری در این کشور به ۷/۶ درصد رسیده در حالیکه نرخ بیکاری در سال‌های آغازین دهه ۱۹۹۰ در این کشور از مرز ۲۰ درصد نیز گذشته بود. تورم و اقتصاد زیر زمینی در اسپانیا از نقاط عمده ضعف اقتصاد این کشور محسوب می‌شوند. از جمله مهم‌ترین محصولات کشاورزی کشور اسپانیا می‌توان از گندم در مناطق کاستیل و آندالوزیا و آراون، جو، ذرت و برنج در دلتای رود «ابرو» و سیب زمینی، چغندرقند، پنبه، توتون ونیشکر و انواع میوه‌ها به ویژه انگور نام برد. مهمترین محصولات معدنی کشور نیز بر زغال سنگ درشمال غربی اسپانیا وآستوریا وکاتولونیا و آندالوزیا، آهن دراطراف شهرهای بندری بیلبائو، سانتاندرو و بارسلون، مس، سرب، روی، جیوه، نیکل، گوگرد، نقره ونمک مشتمل می­‌گردد. ازجمله مهم‌ترین صنایع اسپانیا نیز می­توان به صنایع فلزکاری، اسلحه سازی، شیشه گری، سیگارسازی، صنایع شیمیایی وصنایع نساجی اشاره نمود. گفتنی است که این صنایعبیشتر در نواحی آستوریا، کاتولونیا و آراگون متمرکز می‌­باشند. ازجمله مهم‌ترین محصولات وارداتی کشوراسپانیا می­توان به نفت، دارو، ماشین­های صنعتی و وسایط نقلیه اشاره نمود. عمده صادرات کشورنیز برمحصولاتی نظیر سنگ‌های معدنی، آهن و استیل، میوه، روغن زیتون و کنسرو ماهی مشتمل می­‌گردد. 

بخش چهارم- برنامه‌ریزی شهری

قانون اساسی جدید اسپانیا و تغییر ساختار سال ، هدایت جدید به سمت فراینـد تمرکززدایی سیاسی را موجب شد و به موجب آن، استقلال و خودمختاری مناطق گوناگون به رسمیت شناخته شد. با خودمختاری منطقه در اسپانیا، یک نقشه سیاسی جدید در آن به وجود آمد و فعالیت‌های برنامه‌ریزی در اسپانیا تحـت کنتـرل و مسـؤلیت دولـت‌هـای منطقه‌ای که مناطق خودمختار نامیده می‌شوند، قرار گرفت. بر اساس اساسنامه ارایه شده و در چـارچوب قـانون اساسـی همـه ایـن منـاطق دارای قـدرت و اختیـاری انحصـاری در سازماندهی قلمرو و همچنین دارای قدرت وضع قانون و قدرت اجرایی شـدند. در داخـل هر منطقه خودمختار، برنامه‌ریزی شهری در سطوح محلی توسـط شـوراهای شـهر انجـام می‌گیرد و این امر منوط به موافقت قدرت‌های مناطق خودمختار می‌باشـد. برنامه‌ریزی شهری در اسپانیا تحت نظام سلسله مراتبی می‌باشد و چـارچوب برنامه‌ریزی این کشور در سه سطح قابل مطرح کردن است:

• قانون‌گذاری در سطح ملی
• برنامه‌ریزی منطقه‌ای با مسؤلیت جوامع خودمختار
• برنامه‌ریزی در سطوح محلی

برنامه‌ریزی در سطح ملی به قـانون گـذاری محدود می‌شود. اولـین قـانون برنامـه‌ریـزی بـا زمینـه ملـی در سـال مطـرح شـد و اصلاحات این قانون در سال ، موجب قانون‌گذاری جدید در سال . شد قـانون برنامه‌ریزی سال مهم‌ترین دستورالعمل در سطح ملی می‌باشد و تاکنون مبنای هدایت این کشور بوده است مناطق خودمختار اولین سطح تقسیمات سیاسی اسپانیا هستند. مناطق خودمختار دارای قدرت وسیعی در زمینه طراحی سیاست‌های شهری بـا قابلیت بهبود و ارتقای وضـعیت قانونی خود در زمینه برنامه‌ریزی شهری و فضایی هستند. این قدرت‌ها مسؤل مدارس، دانشگاه‌ها، امور بهداشتی،خـدمات اجتماعی، فرهنگی و توسعه شهری و روستایی می‌باشند.شوراهای شهر نیز در سطوح محلی در طراحی و اجرای سیاست‌های شهری از طریق ابزارهای برنامه‌ریزی شهری و مدیریتی با این مناطق همکاری می‌نمایند.

بخش پنجم - رشد و توسعه شهری

از جمله مهم‌ترین ابزارهای رشد و توسعه شهری اسپانیا که در قالب سه عنوان طرح ارایه شده است می‌توان به مفاد جدول زیر اشاره نمود:

بخش ششم- مدیریت شهری

مدیریت شهری در اسپانیا بر عهده شهرداری‌ها می باشد. تعداد شهرداری‌های مادرید۱۷۹ و والنسیا ۵۴۲ شهرداری است. در این میان جامعه خودمختار کاستیل و ائون بیشترین و سیوتا و ملینا از کمترین تعداد شهرداری برخوردار می‌باشند. وضعیت و تعداد شهرداری‌ها در سایر مناطق شهری اسپانیا در قالب جدول زیر مشخص است: 

بخش هفتم- نظام مالی مدیریت شهری

منابع مالی شهرداری ها به عنوان مراکز تأمین کننده پولی در سطح مدیریت شهری، از دو طریق تامین می‌گردد:

1. منابع مالی سطح منطقه‌ای(جوامع خودمختار)
2. منابع داخلی

در اسپانیا همواره میان دو سطح ملی و منطقه‌ای از نظر عملکردی اختلاف وجود داشته است. ایجاد همکاری میان بخش محلی و منطقه‌ای با اهداف زیر صورت می‌پذیرد:

• همکاری در سرمایه‌گذاری برای خدمات و اشتغال
• مشارکت و همکاری بر طبق همکاری‌های اقتصادی
• مدرن کردن ساختارها با استفاده از تکنولوژی اطلاعات
• تشویق مردم برای مشارکت در سطوح محلی

نحوه تخصیص منابع مالی به شوراها

بخش هشتم- نوآوری‌های شهری

در ‌سال ۲۰۱۱ دو زلزلۀ پیاپی در شهر لورکا در منطقۀ مورسیای اسپانیا رخ داد که در پی آن نه نفر کشته شدند و خسارت‌های بسیاری بر جا ماند. مدتی پس از زمین لرزه، کار دشوار بازسازی این شهر باستانی با وجود مشکلات اقتصادی اسپانیا آغاز شد. بحران اقتصادی موجود از مشکلات جاری در راه بازسازی است. کار بازسازی این شهر با چالش دیگری نیز روبروست: توسعۀ پایدار شهری و هماهنگ کردن ساختارها با این مقوله. شهر لورکا تصمیم دارد در پروژۀ اروپایی ساخت «شهرهای هوشمند» مشارکت کند. این پروژه دربرگیرندۀ طرح‌های مهم بازسازی شهری بر اساس معیارهایی مانند فن‌آوری های جدید، نوآوری و استحکام است. در این میان هدف اصلی تبدیل بحران و فاجعۀ طبیعی به فرصت است. پس از زلزله در لورکا، یازده عدد از ۴۴ مرکز آموزشی شهر از جمله مدرسه‌ها، دبیرستان‌ها و بعضی آموزشگاه‌های موسیقی اجباراً تعطیل شدند و چهار عدد از آن‌ها هنوز موفق به ازسرگیری کارشان نشده‌اند. در تعمیر و بازسازی این مراکز، مسئولان امر می کوشند، وضع ساختمان‌های قدیمی را از نظر بهره وری انرژی و صرفه جویی در مصرف برق بهبود ببخشند.

ارزش لورکا فقط در گذشتۀ آن نیست، این شهر با پروژه‌هایی برای توسعه پایدار نگاهی نیز به سوی آینده دارد، مرکز جمع‌آوری زباله‌های شهری آن روزانه ۲۰۰ تن زباله دریافت می‌کند. گذشته از بازیافت موادی مانند پلاستیک و کاغذ این مرکز به زودی قادر به بازیافت مواد دیگری نیز خواهد بود. موادی که برای این مرکز قابل بازیافت نیستند، در انباری ذخیره می‌شوند. آنها تحت فشار قرار می‌گیرند و با خاک پوشانده می‌شوند. از این فرایند بیوگاز تولید می‌شود که با گردآوری آن می توان برای تولید گرمای ۲۰۰۰ خانوار اقدام کرد. با نگاهی به آینده شهر لورکا برای تأسیس بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی جهان برنامه‌ریزی می‌کند. این منطقه مانند شمال آفریقا قابلیت بسیار بالایی برای جذب انرژی خورشیدی دارد. پروژۀ مربوط به این کار قصد دارد با نصب صفحه‌های جذب انرژی خورشیدی در محوطه‌ای به وسعت ۱۲۰۰ هکتار در این راستا فعالیت کند. برنامۀ این نیروگاه ابتکار بخش خصوصی است و مقام‌های محلی و کشوری اسپانیا از آن حمایت می‌کنند. کار ساخت این نیروگاه در سال ۲۰۱۳ شروع می‌شود. انتظار می‌رود پس از ساخت این مجموعه، برق کافی برای ۲۰۰ هزار خانوار تأمین و از انتشار ۵۷۰ هزار تن گاز گلخانه‌ای جلوگیری شود. افزون بر این، مسئولان مربوط قصد دارند از نظر به ای ارائه انرژی با سایر منابع رقابت کنند.

بخش نهم- کیفیت زندگی شهری

زندگی در اسپانیا به دلایل فراوان نسبت به سایر کشورها ارجحیت دارد که در زیر به ۹ دلیل اصلی آن اشاره شده است:

۱- آب و هوا: اسپانیا دارای بهترین آب و هوای اروپا می‌باشد، شاهدی بر این موضوع وجود ۳۲۰ روز آفتابی در قسمت جنوبی اسپانیا با کمترین میزان بارندگی می‌باشد، همچنین برخورداری از نقاط کوهستانی باعث تعادلی در آب و هوای این منطقه شده است.

۲- مزایای سیستم درمان و بهداشتی: طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، کشور اسپانیا دارای یکی از بالاترین استانداردها و سیستم‌های درمانی در دنیا به‌خصوص برای درمان بیماری‌های خاص، مراقبت‌های ویژه می‌باشد.

۳- سطح بالای زندگی: کشور اسپانیا در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی پیشرفته نظیر انگلستان دارای رفاه اجتماعی بهتر، تفریح بیشتر، میزان جرم و جنایت کمتر و شب‌های زنده بیشتر می‌باشد. روحیه مردم اسپانیا به مراتب شاداب‌تر از سایر کشورهای اروپایی می‌باشد.

۴- هزینه زندگی: هزینه زندگی در اسپانیا به مراتب و بطور متوسط بین ۲۰-۳۰ درصد کمتر از سایر کشورهای اروپایی می‌باشد و همین امر باعث گردیده است همواره مردم اسپانیا بخشی از زندگی خود را خارج از خانه طی می‌کنند.

۵- ارزش پولی مناسب: میزان هزینه و پرداخت برای مالکیت املاک، اجناس، لوازم و سایر دارایی، نسبت به سایر کشورها دارای ارزش مقایسه‌ای بالاتری می‌باشد. بنابراین به نسبت کیفیت، قیمت ها نیز متغیر هستند و فواصل کیفی و کمی زیاد دور نیستند.

۶- دسترسی آسان: سیستم حمل‌ونقل زمینی و هوایی اسپانیا بسیار منعطف، ارزان قیمت و منظم می‌باشد و برای شهروندان و ساکنان اسپانیا فرصت مناسبی را برای سفر و حمل‌ونقل ارائه می‌دهد. اسپانیا دارای فرودگاه‌های مدرن، مجهز و با وسعت بزرگ می‌باشد و حتی شهرهای کوچک در اسپانیا دارای تعداد زیادی پروازهای بین‌المللی به سایرنقاط دنیا می‌باشند.

۷- مردم اسپانیا: مردم اسپانیا بسیار خون گرم، فعال و پر انرژی هستند. درکل دنیا، مردم اسپانیا به خوش‌گذرانی، مهمان‌پذیری و دوستی با سایر مردم جهان معروف هستند. نژادپرستی در کشور اسپانیا دیده نمی‌شود و برای مردم این خطه ملیت، رنگ و نژاد و دین افراد نقشی در کیفیت ارتباط با آنان را ندارد. زندگی با مردم اسپانیا تجربه‌ای کاملاً زیبا پر از خاطرات به یادماندنی خواهد بود.

۸- خرید و فروش با امنیت بالا: کلیه مراودات اقتصادی نظیر خرید و فروش هرگونه کالا، ملک و ... بسیار امن بوده و معمولاً مواردی همانند کلاه‌برداری بسیار کم به چشم می‌خورد، تجارت ها اکثر موفق و نقل و انتقالات مالی فی مابین شرکای تجاری، خریداران و فروشندگان با میانجیگری بانک‌ها و مؤسسات بیمه با سرویس‌های متنوع انجام می‌گردد.

۹- کیفیت زندگی: کیفیت زندگی در اسپانیا به دلیل وجود سیستم شهروندی مناسب و عدم سیاست زدگی مردم اسپانیا بالا می باشد و همجواری با دریای نیلگون مدیترانه، امکان سفر با کشتی با سایر نقاط اروپا، انجام تفریحات متنوع، هوای بی‌نظیر مدیترانه‌ای و حکومت پشتیبان از جمله عواملی است که اسپانیا محیطی برای زندگی با کیفیت بالا می‌باشد. کارشناسان نیوزویک با در نظر گرفتن پنج فاکتوراصلی بهداشت، اقتصاد، تحصیلات، شرایط سیاسی، پویایی اقتصادی (پیشرفت صنعتی) و کیفیت زندگی و البته با ملاحظات مرسوم لیبرالیستی در این نوع انتخاب‌ها کشورهای جهان را رده‌بندی کرده‌اند. ۱۰ کشور به‌طور جداگانه در هریک از این فاکتورها بالاترین رتبه را به نسبت بقیه داشته اند. اسپانیا در این رده بندی در کنار کشورهایی چون تونس، چین، شیلی،سوئیس و استرالیا عنوان بهترین امکانات بهداشتی را از آن خود کرده است.

بخش دهم- سیاست های کارآفرینی

از مشارکت اسپانیا در فعالیت‌های کارآفرینی در قالب بخشی از پروژه تحقیق مربوط به سیاست نوآوری در رشد اقتصادی با عنوان  IPREG  یاد می‌گردد. سیاست نوآوری در رشد اقتصادی، ابتکار عملی مشترک با همکاری محققان، سازمان‌های تجاری و سیاست‌گذاران در ۱۴ کشور اروپایی است که توجه و تمرکز خاصی بر روی پیوندهای میان کارآفرینی و سیاست‌های نوآوری شده است. فعالیت‌های شبکه IPREG با این فرض که در سطح اروپایی تعامل میان رویه نوآوری و رویه کارآفرینی مولفه کلیدی را برای برگشتی و بازده مطلوب در سرمایه‌گذاری های تحقیق و توسعه نشان می دهد انجام شده است. هدف اصلی برنامه تحقیقی IPREG ارائه تصویری قابل مقایسه از موقعیت غالب است که در آن رویکرد کلی کشور مشارکت کننده نسبت به کارآفرینی و رویه های نوآوری مورد توجه قرار می گیرند، این توجه و مشارکت اهدافی دارد: اول شناسایی روش‌ها منظمی که دولت‌ها برای رسیدن به مقاصد، اهداف و معیارهایی که به درک نوآوری و قوانین کارآفرینی منجر می‌شوند به کار می‌برند و دوم شناسایی تطابق‌های قانونی و فاصله‌ها. این اولین مرحله در برنامه تحقیقاتی IPREG است.

آینده کارآفرینی در اسپانیا

علاوه بر فرهنگ و آموزش ،کارآفرینان اسپانیایی بر علیه بروکراسی طاقت فرسا و بدگمانی نسبت به دولتشان هم مبارزه می‌کنند، در اولین فصل سال ۲۰۱۳،اسپانیا باید با دو مرحله سخت رودر رو شود: ۲۷% بیکار و بیش از یک میلیون خانواده که اصلا شغلی ندارند، با چنین ارقام بزرگی،چرا باز تعدادی از افراد تلاش می کنند تا کسب و کار خود را دایر کنند؟

دیده بان کارآفرینی جهانی(GEM)در مطالعه کارآفرینی سالانه خود دریافته است که در ایجاد کسب و کارهای جدید از بحران سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ ،کاهش وجود دارد.اما در سال ۲۰۱۱ شاهد ۳۵% افزایش ایجاد کسب و کار جدید بوده‌ایم. این بدان معناست که حدود ۶% از جمعیت در سن کار، درگیر فعالیت کارآفرینی هستند. اگرچه، گزارش GEM بیان می کند که این جهش، ناشی از افرادی بوده است که کسب و کار را خارج از ضرورت و از روی اجبار (بعد از دو سال بیکاری )،دایر کرده‌اند.همچنین GEM گفته است که بیش از نیمی از این ۶% ،افراد خوداشتغال می‌باشند، مانند معماران که بدون چشم انداز شغلی هستند و تمام تلاش خود را برای آنچه می‌توانند، به خرج می‌دهند. در فوریه ۲۰۱۳ Smart Planet مقاله ای تحت عنوان" چرا اسپانیایی ها کارآفرین نیستند؟" چاپ کرد .این مطلب بر اساس مصاحبه با ۱۰۰ اسپانیایی که کسب و کاری را دایر کرده بودند،تنظیم شده است.آن‌ها هم همین مطلب را یادآور شده بودند که: این مشکل بطور باور نکردنیی در اینجا،وجود دارد، که اگر بخواهید کسب و کارتان را دایر کنید،شما در اینجا احساس تنهایی می‌کنید و هیچ چیزی در زندگی به شما نمی‌گوید که طور دیگری بیندیش. پس،ما بطور خلاصه بر آموزش و فرهنگ تکیه می‌کنیم، اما درگیر این موضوع هستیم که چرا کارآفرینان زیادی می‌گویند که بزرگترین مانع برای کمی کارآفرینان در اسپانیا، دولت می‌باشد. از نظر بانک جهانی،اسپانیا دارای رتبه ۴۴ در انجام آسان کسب و کار می‌باشد.این رتبه ، بمعنای قرارگیری اسپانیا بعد از اغلب کشورهای اروپایی است و فقط بهتر از یونان و ایتالیا می‌باشد. این برای یک کارآفرین در اسپانیا،گران، طاقت فرسا و منع کننده است.حتی قبل از شروع کسب و کار،و خیلی قبل از اینکه سودی حتی در خیال گیرتان کرده باشد،باید مبالغی را بپردازید، باید از خوان‌های زیادی عبور کنید، خروارها کاغذ و فرم را تکمیل کنید، منتظر امضا بماند، مالیات و حق الزحمه پرداخت کند. بر این مبنا،  بانک جهانی ،رتبه اسپانیا را از نظر راه‌اندازی آسان کسب و کار،۱۳۶ جهان،با هزینه‌ای در حدود ۱۰۰۰ یورو از نظر تشریفات اداری،  رتبه‌بندی کرده است،که فرآیند آن،بیش از یک ماه به درازا می‌کشد،  بنابراین اغلب کسب و کارهای نوظهور و جدید،حتی قبل از تولد،در حال خفه شدن هستند؛زیرا هزینه‌های شروع کسب و کار،شامل وقت و هزینه پولی، بسیار زیاد است.

با حدود ۶۰% بیکاری برای جوانان ۳۰ ساله و کمتر، پارلمان اسپانیا در حال کار برای کمک به این گروه سنی است، هزینه‌های قانونی برای کارآفرینان مرد زیر ۳۰ سال و زنان زیر ۳۵ سال در حال کمتر شدن هستند، دولت هم،مشوق‌هایی را برای استخدام این گروه سنی ارائه کرده است.در نتیجه،افراد مسن‌تر و با تجربه تر،در حال از دست دادن شغل خود هستند. فقط زمان خواهد گفت که آیا وزارتخانه‌ها خواهند توانست مقررات را تغییر دهند ،تا اسپانیا برای کارآفرینان،محیط بازتری شود؟

بخش یازدهم- حمل و نقل شهری

شهر بارسلونا با داشتن تاریخچه‌ای قوی در زمینه حمل و نقل شهری پیشرفت بسیار خوبی داشته و امروزه به عنوان یکی از بهترین شهرهای دارای سیستم حمل و نقل شهری شناخته می‌شود، این شهر یکی از قدیمی‌ترین خطوط ریلی را داشته و حمل و نقل عمومی در شهر را با استفاده از امکانات متفاوتی برآورده می‌کند.  روش‌های حمل و نقل در این شهر عبارتند از استفاده از مترو، ترن، تاکسی، اتوبوس، دو چرخه و موتورسیکلت که در اینجا به توضیح آن‌ها می‌پردازیم. خطوط ریلی شهر بارسلون شهر بارسلونا دارای چهار خط ریلی متفاوت می‌باشد:

• ترن شهر بارسلونا
• متروی شهر بارسلونا
• FGC: این خطوط راه آهن به وسیله دولت محلی استان کاتاالن کنترل می‌شود، این خطوط در سال ۱۹۷۹ افتتاح شد و حدود ۲۷۱ کیلومتر از خطوط ریلی این شهر را در اختیار دارد. این شبکه‌دارای ۱۲ خط در شهر بارسلونا بوده و نیز مثل سایر خطوط حمل و نقل ریلی با بلیط مترو قابل استفاده می‌باشد. آمار ها و داده‌های منتشر شده در سال ۲۰۰۸ نشان می دهد که در این سال بیش از ۳۱۰۰۰۰ نفر از این شبکه حمل و نقل استفاده کرده‌اند.
• RENFE : رنفه یک شرکت حمل و نقل ریلی در اسپانیا می‌باشد که دارای بیش از ۱۳ خط ریلی می‌باشد. از این ۱۳ خط ۶ خط آن در بارسلونا می‌باشد و برای مردم شهر بارسلونا قابل استفاده است.
• اتوبوس‌های TMB: توبوس های TMB که در واقع همان اتوبوس‌های روز می باشند که معمولأ در دو رنگ سفید و قرمز فعالیت می‌کنند. این اتوبوس‌ها دارای شماره محل مبدا و مقصد می‌باشند که معموال در جلوی اتوبوس نوشته شده است. ساعت کاری این اتوبوس‌ها از ۶:۰۰ صبح تا ۲۲:۳۰ می‌باشد. ما عالوه بر آن اتوبوس‌هایی به نام اتوبوس‌های شبانه یا همان (Nit Bus)  وجود دارد که معمولأ در رنگ زرد فعالیت می‌کنند. ساعت کاری اتوبوس‌های شب بعد از ساعت کاری اتوبوس‌های روز بوده یعنی از ساعت ۲۳:۰۰ تا ۶:۰۰ صبح می‌باشد. نرخ استفاده از اتوبوس‌های توریستی: برای یک روز، بزرگساالن: ۲۴.۰۰، کودکان: ۱۴.۰۰ یورو برای دو روز، بزرگسالان: ۳۱.۰۰، کودکان: ۱۸.۰۰ یورو کودکان به معنی افراد ۴ تا ۱۲ سال می‌باشد.
• در بارسلونا، عابرین پیاده می‌توانند از امکانات بسیاری استفاده کنند از جمله وجود چراغ‌های عابر پیاده در سطح شهر بخصوص خیابان‌های فرعی. از آنجا که تقاطع‌های بسیاری در این شهر وجود دارد، به بارسلونا شهر چراغ راهنمایی هم می‌گویند. این چراغ‌ها به گونه ای طراحی شده‌اند که نه تنها باعث افزایش ترافیک نمی‌شوند بلکه باعث روان شدن این مسیر‌ها هم می‌شوند. این خیابان‌ها مجهز به چراغ‌های راهنمایی بوده که در بعضی مواقع به وسیله خود عابر کنترل شده و گاه مثل چراغ‌های خیابان‌های اصلی زمان‌بندی شده است. علاوه بر این چراغ‌های راهنمایی شهر بارسلونا اکثرا مجهز به سیستم صوتی برای نابینایان می‌باشد و  وجود محل‌هایی برای نشستن در فواصل مختلف در مسیر‌های متفاوت پیاده روی را برای افراد، بخصوص افراد مسن بسیار آسان کرده است.

بخش دوازدهم- توریسم شهری

اسپانیا کشوری است که به دلیل واقع شدن در نزدیکی دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس، از آب و هوای بسیار مطلوبی برخوردار است. این عامل سبب شده این کشور سالانه میزان قابل توجهی از گردشگران خارجی را به خود جذب کند و به عنوان قطب اصلی جذب توریست در دنیا مطرح شود. در سطح توریسم شهری نیز میادین شهری، کلیساها و موزه‌ها از اهمیت ویژه‌ای در جذب توریسم برخوردارند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: میدان مرکزی مادرید یا میدان Plaza Mayor، توسط پادشاه فلیپ سوم در سال ۱۶۱۹ میلادی ساخته شد. مجسمه او در وسط میدان قرار دارد. بسیاری از فستیوال‌ها و جشن‌های ملی در این میدان برگزار می‌شود. میدان Del Sol Puerto به معنای دروازه خورشید، یکی مربوط به مجسمه پادشاه چارلز سوم بوده و دیگری مربوط به مجسمه یک خرس در کنار درختی به نام  Madrono tree است. هر دو سمبل خانوادگی و اشرافی کشور اسپانیا محسوب می‌شوند.  میدان Plaza de Cibeles یکی ار میادین اصلی شهر مادرید و سمبل شهر به شمار می‌آید. چشمه وسط میدان محل ملاقات طرفداران دو آتیشه باشگاه فوتبال رئال مادرید در زمان پیروزی این تیم در لالیگا و یا جام باشگاه اروپاست. قدمت ساخت این میدان به قرن ۱۷ میلادی باز می‌گردد. میدان Puerto Alcala در قرن ۱۷ توسط فرمان پادشاه کارلوس سوم به عنوان دروازه ورود به شهر کوچکی به نام Alcala  در نزدیکی مادرید ساخته شد. کلیسای Almudena را در سال ۱۸۷۹ میلادی به سبک گوتیک بنا نهادند و در نزدیکی رویال پلاس واقع است. این کلیسا متعلق به کاتولیک‌ها بوده  و چشم انداز زیبایی دارد . ساختمان رویال پالاس (Royal Palace) که محل اقامت پادشاه اسپانیاست. وسعت محدوده این قصر در حدود ۱۳۵ هزار متر مربع با دو هزار و ۸۰۰ اتاق است.موزه Prada با بیش از دو هزار سال سابقه تاریخی و با بیش از هفت هزار تابلوی نقاشی و بیش از ۷۰۰ مجسمه قرن دوازدهم تا نوزدهم میلادی، از جمله شاهکارهای نقاشی نقاشان برجسته دنیا مثل: "رامبراند"، "بوتیچلی" و "فرانسیسکو گویا" یکی از مهم‌ترین نقاط دیدنی مادرید است . بارسلون دارای ۱۲ پارک تاریخی و دارای آثار باستانی است. آثار معماری دو معمار مشهور اسپانیایی یعنی آنتونیوگائودی و لوئیز مونانز، به ثبت جهانی رسیده‌اند. کلیسای ساگراد فامیلیا، از شاهکارهای بی نظیر سبک نئو گوتیک، چشمان هر بازدید کننده‌ای را خیره می‌سازد.  بارسلون شهری است که هر نوع گردشگری را با هر سلیقه علاقه به خود جذب می‌کند. شاهکارهای پیکاسو در "موزه پیکاسو "موزه خوان میرو و موزه دریایی بارسلون و آسمان خراش قرن بیست و یکم، از دیگر آثار شهر بارسلون هستند.

بخش سیزدهم- مدیریت پسماند شهری

اسپانیا به خاطر شش برابر شدن پسماندهای تولیدی اش طی سال های ۲۰۱۲-۱۹۹۰ با مشکل دفع زائدات روبه رو شده است. نکته اساسی در این کشور محدود بودن زمین است. از همین رو برنامه‌ریزی یکپارچه‌ای در مجلس این کشور برای حصول به سرزمین «بدون پسماند» و «بدون دفن» آغاز شد. اسپانیا کشوری نیمه صنعتی با نرخ بالای شهر‌نشینی و سرانه تولید ۱۱۰۰ گرم پسماند به ازای هر نفر است. این در حالی است که این میزان در ۲۵ سال قبل حدود ۳۰۰ گرم بوده است بیشتر پسماندهای این کشور در شهرهای چون بارسلون و مادرید تولید می‌شود که به گفته شهرداری بارسلون اگر این وضعیت کنترل نشود هر پنج تا هفت سال، در کشور اسپانیا باید یک واحد پسماند سوز با ظرفیت ۳ هزار تن در روز ساخته شود. به علاوه این کشور هر ۲۵ سال یک بار باید ۳۵۰ هکتار از مساحت خود را باید برای دفن پسماند‌ها اختصاص دهد.  جهت مواجهه با این مشکل بالقوه بود که مجلس این کشور با ورود به مسأله، ضرورت ایجاد یک سیستم مدیریت یکپارچه پسماند را تصویب کرد که متشکل است از بازیافت، جمع آوری و دفن آن‌ها با همکاری بخش‌های دولتی، خصوصی و نیز بخش عمومی و سازمان ملی حفاظت محیط زیست، در این برنامه که از سال ۲۰۰۱ عملیاتی شد در ابتدای امر شهرهای بزرگ موظف به یکپارچه‌سازی نظام جمع‌آوری خود و تبدیل روش‌های سنتی به روش جمع‌آوری مکانیزه شدند، از همین رو در سال ۲۰۰۲ شهرداری بارسلون با استقرار ۹۰ هزار مخزن جمع‌آوری پسماند نسبت به جمع‌آوری پسماندها اقدام کرد. در این سال برای دفع هر تن پسماند به طور میانگین ۱۱۰ دلار در شهر هزینه می‌شد. به دنبال استقرار مخازن بود که شهروندان موظف شدند تمام پسماندهای خود را در این مخازن قراردهند. به دنبال اجرای این برنامه، در سال ۲۰۰۶ اعلام شد میانگین هزینه دفع پسماندها در اسپانیا به کمتر از ۹۰ دلار در هر تن کاهش یافته است. در این کشور همچنین برنامه‌های کاهش پسماند نیز به صورت جدی پیگری شد و به اجرا درآمد بطوری که در سال ۲۰۰۵ حدود ۹۴ درصد از زائدات و نخاله‌های ساختمانی، مورد استفاده مجدد قرار گرفت. در این دوره دولت، شاخص‌های خاصی را برای کاهش تولید پسماند مقرر کرد؛ مثلاً هنگام طراحی مدل مدیریت پسماند باید حداقل سازی تولید پسماندها لحاظ شود و بر این اساس پیمانکارانی که می‌خواهند در مناقصه‌های بزرگ دولتی یا شهری شرکت کنند باید دارای گواهینامه ایزو ۱۴۰۰۱ باشند. با اعمال این شاخص‌ها گام بزرگی به سوی استراتژی «بدون دفن» برداشته شد و البته که دولت به این دستاوردها نیز بسنده نخواهد کرد. در مرحله بعدی این کشور باید استراژی «بدون پسماند» را نیز سرلوحه خود قرار دهد. این بدان معنی است که باید طوری حرکت کرد که تولید زائدات در مبدا تحت کنترل در آید و تولید کنندگان در تشریک مساعی با شهرداری‌ها، بحث کاهش زائدات را نیز مورد توجه قرار دهند؛ برای مثال، شهرداری بارسلون و شورای این شهر با همکاری سوپرمارکت‌ها و عمده فروشان در فوریه ۲۰۰۶ برنامه «چرا کیسه پلاستیکی؟ کیسه‌های قابل بازیافت استفاده کنید» را اجرا کرد. همچنین با همکاری صنایع، یک برنامه داوطلبانه برای پسماندهای حاصل از بسته‌بندی کالاها ارائه شد تا مقدار این زائدات را کاهش دهد. این برنامه در اواسط سال ۲۰۰۷ امضا شد و طی پنج سال اجرا شد. دومین استراتژی ارائه شده در اسپانیا استفاده مجدد از پسماند بخش‌های صنعتی، تجاری و خانگی است. حدود نیمی از پسماند دفع شده در اسپانیا به بخش‌های تجاری و صنعتی اختصاص دارد که باید هزینه جمع‌آوری ودفع پسماند خود را بپردازد. این موضوع به همراه مشوق‌های اعلام شده از سوی سازمان ملی حفاظت محیط زیست باعث تشویق این بخش‌ها به استفاده مجدد از زائدات فلزی، ساختمانی و نخاله‌ها،  مواد پلاستیکی و حتی قسمتی از پسماند غذایی شده است بطوریکه در سال۲۰۰۵ از دفع حدود ۹۴ درصد از زائدات ساختمانی، ۹۲ درصد از قراضه‌های آهنی، ۵۱ درصد از زائدات باغبانی و۷ درصد از زائدات غذایی اجتناب شده است. برای ارتقای فناوری‌های نوآورانه در عرصه محیط‌زیست، این سازمان صندوقی با بودجه ۱۰ میلیون دلار ایجاد کرده است. این صندوق به شرکت‌های که برای دستیابی به فناوری‌های جدید زیست‌محیطی (با هدف توسعه پایدار) به کمک‌های مالی نیاز داشته باشند کمک اعطا می‌کند. بعضی از پروژه‌های حمایت شده توسط این صندوق عبارتند از ساخت قطعات بتنی پیش ساخته با استفاده از نخاله‌های بازیافتی، تبدیل پسماندهای باغبانی به مواد بسته‌بندی و استفاده از سرباره‌های تولید فولاد در مواد راه‌سازی. صنعت بازیافت این کشور در برگیرنده شرکت ها و موسساتی است که از توانایی و ظرفیت بازیافت و استفاده مجدد از زائدات و پسماندها برخوردارند و در این میان می‌توان به زائدات الکترونیکی، غذایی، چوبی، باغبانی، ساختمانی و سرباره‌های مس و آهن و نیز پسماندهای پلاستیکی اشاره داشت.

در آوریل ۲۰۰۴ سازمان ملی حفاظت محیط زیست، برنامه ملی بازیافت را اجرا نمود تا امکان مشارکت ساکنان ساختمان‌های عمومی و خصوصی در بازیافت مواد بیشتر شود. تحت این برنامه مخازن وکیسه های بازیافت در بین ساکنان این ساختمان توزیع شد تا آنان بتوانند مواد قابل بازیافت را در آنها قرار دهند. در ادامه نیز هر دو هفته یک بار این کیسه ها و مخازن توسط موسسات بازیافت ذیصلاح جمع آوری می شوند. در ابتدای اجرای این برنامه، میزان مشارکت مردم در سطح ۱۵ درصد بود که در سال ۲۰۰۵ میزان مشارکت به ۵۶ درصد رسید. جهت افزایش میزان مشارکت، این سازمان مقرر نمودکه همه ساختمان ها به مخازن بازیافت مجهز شوند و در ثانی این مخازن در محل های مناسب قرار گیرند. به علاوه در سطح معابر عمومی و اماکن پر تردد حدود ۶ هزار مخزن تعبیه شد. این معابر و اماکن شامل ایستگاه های قطار، رستورانها، ایستگاه های پر تردد اتوبوس، ترمینال های فرودگاهی و پیاده روها بودند.در ماه سپتامر سال ۲۰۰۶ برنامه ای برای مدارس تعریف شد تا کاهش تولید پسماند، استفاده مجدد و بازیافت پسماند آموزش داده شود. بر اساس این برنامه، مخازن بازیافت کاغذ، قوطی نوشابه و بطری های پلاستیکی نیز در گوشه مدارس قرار داده شد. این فعالیت ها باعث ایجاد علاقه در دانش‌آموزان و احساس مالکیت ملی در آنها شد. تا پایان سال ۲۰۰۶ حدود ۸۴ درصد از مدارس به این برنامه پیوستند. دانش آموزان مستعد برای فعالیت های محیط زیست نیز توسط مدارس معرفی شدند تا پس از کسب آموزش های لازم، فرهنگ بازیافت را در مدرسه خود توسعه دهند. آنها مسئول اجرای بحث‌های زیست محیطی شدند و به علاوه در برنامه ریزی، سازماندهی و اجرای فعالیت های محیط زیستی نیز کمک می کردند. شهرداری ها برای انجام این کار، سازمان‌های محلی و غیردولتی (NGO) و مؤسسات آموزشی را جهت برپایی برنامه های مرتبط با محیط زیست تشویق و ترغیب کردند تا آنها بتوانند دیگر افراد جامعه را نیز تحت پوشش آموزش های زیست محیطی قرار دهند. این برنامه مشارکت سه گانه (مردم، بخش غیر دولتی و بخش عمومی و دولتی) لقب گرفت. با توجه به کمبود زمین در اسپانیا خیلی تعجب برانگیز نبوده است که استفاده از تأسیسات پسماند سوزی به عنوان یک روش دفع مورد توجه قرار بگیرد. با پسماند سوزی می توان از ۹۰ درصد حجم پسماندها کاست و این کار موجب می شود که فقط ارسال خاکستر پسماند سوزها و نیز زائدات غیر قابل احتراق به مراکز دفن ضروری باشد. این واحدهای پسماند سوز به تجهیزات پیشرفته کنترل آلودگی مجهز شده اند که در این مورد می توان به رسوب دهنده های الکترواستاتیکی، سیستم تزریق آهک و فیلترهای پارچه ای جهت تصفیه گاز حاصل از احتراق اشاره کرد. حرارت تولیدی در این پسماند سوزها صرف تولید بخار در بویلرها می شود تا بتوان توربین های مولد برق را به حرکت درآورد. در سال ۲۰۰۵ از چهار واحد پسماند سوز مجموعاً ۹۳۸۲۸۴ مگاوات ساعت برق به دست آمد. هر چند پسماند سوزی این مزیت را دارد که باعث کاهش شدید حجم پسماندها شده و به زمین کمتری برای دفع پسماندها نیاز باشد ولی اگر هرساله میزان پسماندها افزایش یابد، این واحدها پاسخگو نخواهند بود و باید تعداد پسماندسوزها و مراکز دفن افزایش یابند. اسپانیا با یکپارچه سازی استراتژی های خود توانسته است میزان بازیافت پسماندها را از رقم ۴۰ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۴۹ درصد در سال ۲۰۰۵ رسانده و روند افزایش تولید پسماندها را نیز تا حدودی متوقف نماید. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که با کاهش زائدات در واحدهای پسماند سوز و نیز مراکز دفن پسماند، اسپانیا توانسته است به سمت اهداف بلند مدت خود یعنی وضعیت "بدون پسماند" و "بدون دفن" گام بردارد.

منابع:

- سارا حبیبی، سارا (۱۳۸۹)، مروری بر تجارب برنامه ریزی شهری در اسپانیا، پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران.

- محتشمی برزادران، حمیده ، سیستم حمل و نقل در بارسلونا ، گروه همکاری های بین المللی علمی و تخصصی، شهرداری مشهد.

- انجمن شهرسازی ایران، مروری بر تجارب مدیریت شهری در اسپانیا.

- https://www.tandfonline.com/doi/pdf

- https://www.aesop-planning.eu

- https://www.urbanform.org/online_unlimited/um۱۹۹۸۰۱_۳۵-۴۴.pdf

- https://www.uab.cat/.../BlobServer

- https://www.polisnetwork.eu/uploads/Modules/.../barcelona_control_enforc.pdf

- https://www.researchgate.net/.../۲۴۹۰۰۰۴۵۲_Cultural_tourism