بخش سوم- منابع اقتصادی

در نروژ سطح زندگی بالاست، تنها قسمت کوچکی از این سرزمین قابل کشت است، و بخش کشاورزی و دامداری -‏ که سوبسید زیادی به آن داده می‌شود -‏ بیشتر به تولید لبنیات و علوفه می‏،پردازند. بیش از نیمی از مساحت نروژ پوشیده از درخت است و چوب از صادرات عمده این کشور می‏باشد. صنعت ماهیگیری از منابع مهم درآمد ارزی خارجی است، و پرورش ماهی -‏ که دولت با برنامه‌های توسعه تشویق کرده است -‏ جای صید نهنگ و ماهی‌های اعماق دریا را می‌‏گیرد. صنایع سُنتی تولیدی -‏ که مربوط به فن‌آوری ماهی، الوار و سنگ‌‏آهن بوده است -‏ هم‌‏اکنون براساس ذخایر بزرگ نفت و گاز طبیعی موجود در بخش نروژی دریای شمال تحت‌‏الشعاع فرآورده‌های نفتی و صنایع وابسته به آن است.

نفت و گاز طبیعی بیش از یک سوم درآمدهای صادراتی کشور را تأمین می‏‌کند. صنایعی از قبیل مهندسی برق به کمک نیروی ارزان هیدروالکتریک توسعه یافته است. تولید ناخالص داخلی نروژ ۲۵۷/۴ میلیارد دلار است که از این نظر در رتبه دوم جهان قرار دارد. نیروی کار این کشور ۲/۵ میلیون نفر است که چهار درصد آنها در بخش کشاورزی، ۲۲ درصد در بخش صنعت و ۷۴ درصد در بخش خدمات مشغول به کار هستند. نرخ بیکاری در این کشور ۲/۴ درصد است و نرخ تورم در آن ۰/۴ درصد. محصولات صادراتی این کشور شامل نفت و مشتقات آن، ماشین‌آلات و تجهیزات، آهن‌آلات، مواد شیمیایی، کشتی و ماهی است که به کشورهای انگلستان (۲۶/۸ درصد)، آلمان (۱۲/۳درصد)، هلند (۱۰/۳ درصد)، فرانسه (۸/۲ درصد)، سوئد (۶/۴ درصد) و آمریکا (۵/۷درصد) صادر می‌شود. محصولات وارداتی آن شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد شیمیایی، آهن‌آلات و مواد خوراکی است که از کشورهای سوئد (۱۵ درصد)، آلمان (۱۳.۵ درصد)، دانمارک (۶/۹درصد)، انگلیس (۶/۴ درصد)، چین (۵/۳ درصد) و هلند (۴/۱درصد) وارد می‌شود.

  

بخش چهارم- برنامه ریزی شهری

روابط میان مرکز و پیرامون، میان مناطق جغرافیایی و میان مناطق شهری و حاشیه‌ای سیاست­‌های انتخابی نروژ در حوزه برنامه‌ریزی شهری را تحت تاثیر قرار داده است. مدل رفاهی شهروندی نروژ، بر اساس آرایش نهادی و سازمانی متمرکز و قانون،­مدار، با ادراک و تصوراتی از شهروندی، برابری و انسجام به عنوان عناصر ارزشی بسیار مهم قرار دارد، ادراک و تصور از شهروندی ایجاب می­‌کند که شهروندان نروژی صرف‌نظر از پایگاه و منابع شخصی­شان، حقوق مسلمشان را که خدمات اجتماعی ویژه را ضمانت می‌کند داشته باشند.

ابعاد اصطلاح برنامه ریزی شهری برای زندگی مطلوب شهروندان

	رفاه	شادکامی
سطح زندگی	- نیاز به رضایتی که با داشتن یا تسلط بر منابع مادی و غیرشخصی تعریف می­‌گردد	- ارزیابی‌­های ذهنی و ادراک‌­ها از چگونگی احساس رضایت شخص - با توجه به شرایط زندگی‌
کیفیت زندگی	- نیاز به رضایتی که با روابط انسانی یا با روابط افراد با مردم، طبیعت و جامعه تعریف می‌­گردد	-ارزیابی­‌های ذهنی و ادراک‌­ها از چگونگی احساس رضایت شخص از نقطه‌­نظر روابطش با مردم، طبیعت و جامعه

  

سناریو های آمایش سرزمین نروژ تا سال ۲۰۳۰ میلادی

  

بخش پنجم- رشد و توسعه شهری

در نروژ، دولت برای جلوگیری از مهاجرت ساکنین مناطق روستایی و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و کاهش تولید مواد غذایی، امکانات بسیار زیادی را برای آن ها در نظر گرفته است. دولت فعالانه رشد مناطق دورافتاده را تشویق می‌­کند و با سرمایه­‌گذاری در شهر­های کوچک از آن‌­ها پشتیبانی می‌­کند. صنایع، مدارس، بیمارستان‌­ها و نهادهای فرهنگی را می­توان به خوبی در تمامی شهرهای کوچک و حتی شهرک‌های نروژ مشاهده نمود. زیرساخت‌­ها نیز در بخش­‌های شهری با مقیاس کوچک نروژ به خوبی توسعه یافته­ اند و شبکه­‌های اینترنتی در تمامی مناطق شهری این کشور در دسترس شما قرار دارد. در ادامه­ این سیاست‌­ها در شهرهای کوچک و شهرک‌های کشور نیز همچون شهرهای بزرگ دانشکده‌­ها و دانشگاه‌­ها دایر شده‌­اند.

  

بخش ششم- مدیریت شهری

نروژ دارای ۱۹ استان و ۴۲۸ شهرداری می باشد. استان‌ها و شهرداری‌ها هم مناطق جغرافیایی و هم واحد های اداری مستقل سیاسی می باشند. هر چند که دولت بسیاری از تصمیم ها را می‌گیرد ولی استان ها و شهرداریها در برخی موارد حق تصمیم گیری دارند. دولت همچنین برای استان‌ها و شهرداری‌ها چهارچوب تعیین می کند. دولت در مورد تمام کشور تصمیم گیری می کند، در حالی که استانداری‌ها و شهرداری‌ها صرفاً تصمیمات محلی می گیرند.

  

بخش هفتم- نظام مالی مدیریت شهری

درآمد حاصل از مالیات در نروژ صرف تامین و توسعه خدمات اجتماعی از جمله تامین و توسعه تمامی زیرساختهای شهری برای افزایش رفاه اجتماعی مردم می شود. بر این اساس، هر چه شهروندان نروژی حقوق بالاتری داشته باشند، درآمد بیشتری از طریق اخذ مالیات عاید دولت و شهرداری ها می گردد و عمدتاً در موارد زیر هزینه می گردد:

·     تخصیص بودجه بیشتر به مدارس، مراکز بهداشتی و درمانی،

·     تخصیص بودجه بیشتر برای بهتر کردن سیستم رفاه اجتماعی،

·     تخصیص بودجه بیشتر برای کمک هزینه بیکاری، تامین اجتماعی، مزایای رفاهی، و ...

  

  

بخش هشتم- نوآوری های شهری

هم‌زمان با موج گسترده جهانی شدن، تغییرات آب و هوایی و چالش‌های اقتصادی و اجتماعی، شهرهای بزرگ دنیا نیاز دارند خود را به سرعت با شرایط جدید تطبیق دهند. در همین راستا، مدرسه بازرگانی اسپانیا موسوم به (IESE)  لیست هوشمند‌ترین شهرهای جهان که بر اساس شاخص هایی مانند نوآوری و ثبات است را منتشر کرده است. شهر اُسلو  (Oslo)، بزرگترین شهر و پایتخت کشور نروژ در رتبه دهم این دسته بندی جهانی جای گرفته است.

  

بخش نهم- کیفیت زندگی شهری

سازمان ملل برای هشتمین بار نروژ را به عنوان کشوری دارای بهترین کیفیت زندگی در جهان اعلام کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، گزارش سالانه سازمان ملل در مورد ثروت،‌ فقر، سلامت و تعلیم و تربیت جهانی در بیستمین سالگرد انتشارش می‌گوید به‌رغم اوج‌گیری رشد در منطقه آسیا- اقیانوسیه، وارد شدن به باشگاه‌ کشورهای ثروتمند حتی مشکل‌تر شده است...    نروژ غنی از نفت که میزان امید به زندگی (یا میانگین طول عمر) در آن ۸۱ سال است،‌ دارای درآمد میانگین سالانه سرانه ۵۸۸۱۰ دلار و میانگین سالانه رفتن به مدرسه ۱۲/۶ سال است، اکنون از لحاظ شاخص توسعه انسانی در همه سال‌ها از سال ۲۰۰۱ به بعد،‌ به جز ۲ سال، در راس سایر کشورها قرار داشته است.

در رتبه بندی دیگری شماری از اقتصاددانان "واحد اطلاعات اقتصادی" (EIU) براساس سطح درآمد سرانه و هزینه های سبد خانوار، سطح دسترسی به کالاها و خدمات مناسب و با کیفیت و خدمات بهداشت و درمان ۱۱۰ کشور جهان را رتبه بندی کرده اند. به گزارش پایگاه خبری اینترنشنال بیزنس تایمز، در این جدول شاخص ایده آل عدد ۱۰ در نظر گرفته شده و به طور نمونه با توجه به درآمد و شاخص ارزان بودن کالاها و خدمات و دسترسی آسان ۱۱۰ کشور جهان رتبه بندی شده اند که نروژ با شاخص ۸.۰۵۱ در رتبه سوم آن جای گرفته است.

  

بخش دهم- سیاست های کارآفرینی

مؤسسه لگاتوم یک سازمان مشاور، حمایت‌کننده و سیاست‌گذار مستقل است که با گروهی از شرکت‌های تحت نظارت خود در لندن فعالیت می‌کند. مطالعات این مؤسسه پیرامون برخی مؤلفه‌های رفاه در گستره بین الملل و نیز مقوله آزادی انسانی است. این مؤسسه همه ساله برخی مؤلفه‌های رفاهی ۱۴۲ کشور جهان را بررسی و رتبه بندی می نماید که در این میان رتبه هفتم را برای نروژ لحاظ نموده است. در این گزارش ارتباط میان نابرابری و تحرک اجتماعی را با رشد اقتصادی بسیار معنادار می داند. اگرچه برخی از درجات نابرابری می تواند نقش کاتالیزور را برای رشد ایفا کند اما به اذعان بسیاری از اقتصاددانان و سیاستگذاران افزایش نابرابری و کاهش تحرک اجتماعی اثرات منفی ای را بر رشد اقتصادی خواهد نهاد. این مولفه ها رفاه جامعه را نزول خواهد داد، بر این اساس دولت نروژ با اتکاء به اتخاذ و اجرایی کردن سیاست های کارآفرینی در کلیه مناطق شهری و روستایی خود، درصدد کاهش هر چه بیشتر نابرابری و کاهش تحرک اجتماعی در جامعه بوده است.

  

بخش یازدهم- حمل و نقل شهری

ﺍﺳﻠﻮ، ﺳﺎﺑﻘه اﯼ ۲۰ ﺳﺎﻟﻪ ﺩﺭ ﺑﻨﺎ ﮐﺮﺩﻥ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺟﺎﺩﻫﺎﯼ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﺩﺭﺻﺪ ﺗﺮﺍﻓﯿﮑ هاﯼ ﺷﻬﺮﯼ ﺭﺍ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺎ ﻣﻬم‌تر ﺍﺯ ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﺗﺮﺍﻓﯿﮏ ﺩﺭﺁﻣﺪﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺭﺍﻩ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮﯼ می‌شود. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺎﻥ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻌﺮﻓﻪ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮔﺮﺩﺩ ﺍﺯ ﺣﺠﻢ ﺗﺮﺍﻓﯿﮏ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺁﻟﻮﺩﮔﯽ ﻫﻮﺍ ﻧﯿﺰ ﮐﻤﮏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ. ﺁﻣﺎﺭﻫﺎ ﻧﺸﺎﻥ می دهد ﮐﻪ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﺩﺭ ﺍﺳﻠﻮ  و دیگر شهرهای بزرگ نروژ، ﻃﯽ ﯾﮏ ﺳﺎﻝ ﺍﺧﯿﺮ ﻫﻔﺖ ﺩﺭﺻﺪ ﺍﻓﺰﺍﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اما ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺰﺍﻥ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺁﻣﺪ ﻭﺳﺎﯾﻂ ﻧﻘﻠﯿﻪ ۱/۵ ﺩﺭﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ می دهد. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﯿﻦ در غالب شهرهای نروژ ﺍﺗﻮﻣﺒﯿل‌هاﯼ ﺑﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺁﻻﯾﻨﺪﻩ ﻧﺒﻮﺩﻥ ﻣﻠﺰﻡ ﺑﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﻣﯽ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺭﺍﯾﮕﺎﻥ ﺍﺯ ﭘﺎﺭﮐﯿﻨگ‌های ﺷﻬﺮﯼ ﺍﺳﺘﻔاده ﮐﻨﻨﺪ.

  

  

سیاست ها و راهبردهای کلی حمل و نقل در نروژ

شهر نمونه	سیاست و راهبرد حمل و نقل
اسلو درلروژ	احداث تونل‌های ترافیکی از ترافیک مناطق مسکونی کاسته و از آسیب رساندن به بقایای تاریخی شهر جلوگیری نمود. بهبود وضعیت خیابان‌ها با گسترش سنگ‌فرش‌ها و محورهای پیاده‌روی. گسترش خطوط دچرخه‌سواری و تأکید بر استفاده از حمل و نقل عمومی و دوچرخه به جای خودروی شخصی. ایجاد پارکینگ‎های طبقاتی.

  

بخش دوازدهم- توریسم شهری

کشور نروژ به دلیل موقعیت خاص جغرافیائی، دیدنی‌های فراوانی را در خود جای داده است. سواحل خلیج‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، مناظر طبیعی بسیاری را ایجاد نموده است و قرار گرفتن در شرایط قطبی نیز موجب بوجود آمدن مناطق جالبی شده است. دماغه شمال و نواحی شمالی نزدیک به قطب که سبب شده روزها بسیار کوتاه، یا بسیار طولانی باشند برای علاقمندان مناظر قطبی جاذبه‌های بسیاری را فراهم آورده است. علاوه بر دیدنی‌های طبیعی که موجب جلب سیاحان شده است، نروژ تاریخی کهن و قدیمی دارد و به برکت این تاریخ غنی، آثار باستانی بسیاری در سراسر نروژ برجای مانده که در موزه‌ها نگهداری می‌شود و همه‌ساله پذیرای بسیاری از توریست‌ها است. دولت نروژ، گام‌های بلند و موثری در زمینه جلب توریست برداشته است و علاوه بر امکانات بالقوه، شرائط رفاهی بسیاری فراهم نموده است که وجود صدها رستوران، تریا، هتل و امکانات تفریحی مناسب از این قبیل می‌باشد. همچنین یک شبکه اطلاع‌رسانی ایجاد شده که برای راهنمائی توریست‌ها و شناساندن اماکن تاریخی و دیدنی‌های طبیعی و سرویس‌های رفاهی، حمل و نقل و ارتباطات فعالیت می‌کند و در ایجاد شرائط مناسب برای جهان‌گردان و جلب هر چه بیشتر توریست، اقدامات منظم و هماهنگ را به مرحله اجراء در می‌آورد. همه این اقدامات سبب شده که همه‌ساله درآمد فراوانی از این طریق عاید دولت شود. به عنوان مثال، درآمد ناشی از توریسم در سال ۲۰۰۸، به میزان ۹۵۶۳۱ میلیون کرون بوده است. از سوی دیگر، این کشور به سبب داشتن کوهستان‌های وسیع و زمستان‌های سرد، محل مناسبی برای اسکی و ورزش‌های زمستانی است و هر ساله ورزشکاران بسیاری برای شرکت در این مسابقات به نروژ سفر می‌کنند و از این نظر نیز، ارز فراوانی وارد کشور می‌شود. نروژ در زمستان ۱۹۹۴ میزبان بازی‌های المپیک زمستانی بود.

  

بخش سیزدهم- مدیریت پسماند شهری

کارشناسان مدیریت انرژی نروژی برنامه ای در دست دارند تا طی سال های آتی، سوخت مورد نیاز برای فعالیت اتوبوسهای شهری را از بازیافت زباله‌های شهری و تبدیل آنها به سوخت پاک تامین کنند. نیروگاه تامین‌کننده بیوگاز جدید همچنین کودهای مورد نیاز بخش کشاورزی را هم تولید خواهد کرد.

موسسه تحقیقات نروژ (NCR) می‌گوید که نیروگاه جدید خواهد توانست تا بیش از ۵۰۰۰۰ تن زباله حاصل از پسماند مواد غذایی را در هر سال به انرژی مورد نیاز برای حرکت بیش از ۱۳۵ اتوبوس شهری را تامین  نموده و کود بیولوژیک مورد نیاز ۱۰۰ مزرعه محلی در ابعاد متوسط را تامین کند. پروسه تولید بیوگاز برنامه ای است که از چندین سال قبل کار تحقیقات و نیازسنجی در مورد آن شروع شده است و در سال ۲۰۲۲ وارد فاز جدید خود خواهد شد. در حال حاضر ۶۵ اتوبوس شهری در اسلو از بیوگاز تولید شده از زباله استفاده می کنند. و در صورتیکه تولید بیوگاز در سال ۲۰۱۷ به حداکثر میزان ممکن خود برسد ۴۰۰ اتوبوس این شهر از این سوخت جدید، کم هزینه و پاک استفاده خواهند کرد.

آنا کارین اریکسون یکی از کارشناسان موسسه تحقیقات نروژ NCR می‌گوید:" استفاده از بیوگاز در سیستم حمل و نقل شهری آلاینده های تولید شده توسط سیستم حمل و نقل عمومی را کاهش می دهد که این موضوع شامل کاهش ذرات گرد و غبار در شهر و بهبود کیفیت هوایی که شهروندان اسلو تنفس خواهند کرد   می شود. همچنین اتوبوس‌هایی که از بیوگاز استفاده می کنند کم سر و صدا تر خواهند بود. " در کنار بهبود کیفیت هوا، شهر اسلو صاحب فناوری ارزشمندی خواهد شد. موسسه تحقیقات نروژ معتقد است که نیروگاه در دست اجرا می تواند انرژی برابر با ۴ میلیون لیتر سوخت فسیلی که ارزشی برابر با ۵-۷ میلیون دلار دارد را در هر سال تولید کند و این موضوع باعث می شود که این هزینه برای تامین سوخت مورد نیاز بخش مهمی از شبکه حمل و نقل شهری از دوش شهروندان و مسئولان شهر برداشته شود. این پروژه را کمپانی نروژی "کامپی" اجرا می کند که فعالیت‌ها و تحقیقات مختلف آن در زمینه انرژی موجب شده تا مورد حمایتNCR قرار بگیرد. بخش تحقیقات کمپانی "کامبی" برنامه وسیعی را در زمینه انرژی های آینده شروع کرده که آن را (FENERGI)  نامیده است. این شرکت همچنین شریک صنعتی مرکز نوآوری های بیوانرژی )CENBIO( است که یکی از ۱۱ مرکز نروژی فعال در زمینه تحقیقات انرژی های دوستدار محیط زیست به شمار می رود. کارخانه تولید بیوانرژی از متدی که "ترمال هیدورلیسیس" نامیده می شود برای تولید محصول خود استفاده می کند، در این روش لجن‌های فاضلاب در دما و فشار بسیار بالا جوشانده می شوند.

مسئولان بخش حمل و نقل شهر اسلو پیش از این هم تمایل خود را به استفاده از بیوگاز‌ها یا سوخت‌های جدید پر بازده و کم آلاینده ابتکاری برای استفاده در سرویس‌های اتوبوس شهری نشان داده بودند. به عقیده آنها اتوبوس‌ها همچنان یکی از مهمترین وسایل مورد استفاده برای جابجایی شهروندان هستند و از قابلیت‌های بالایی برای پوشش دادن نقاط مختلف شهر و ارتباط مراکز مسکونی و اداری شهرها برخوردارند. همچنین اتوبوس‌ها تنها وسایل نقلیه ای هستند که هم می توانند مسافران زیادی را در مقایسه با تاکسی ها و خودروهای شخصی جابجا کنند و هم انعطاف پذیری مناسبی برای تغییر اولویت ها و مسیرهای حرکت و تعیین نقاط مبدا و مقصد جدید دارند که تراموا، منوریل و خطوط مترو فاقد این مزیت هستند. با این حال آلایندگی بالای سوختهای فسیلی و هزینه‌های بالای تامین سوخت مورد نیاز اتوبوس‌ها یکی از موانعی است که مانع بهره برداری پربازده از این وسیله نقلیه می شود. در این حال سرمایه‌گذاری بر روی کاراتر ساختن چنین وسیله نقلیه ای می تواند سودی بیش از پیش به شبکه حمل و نقل شهری و شهروندان اسلو برساند.

آنا کارین اریکسون، معتقد است که با وجود اینکه این طرح در مراحل تحقیقات و پیاده سازی اولیه هزینه‌های هنگفتی را به شهر اسلو تحمیل کرده اما در بلند مدت نه تنها همه مخارج اولیه را جبران خواهد کرد بلکه به صورت غیر مستقیم و از طریق کاهش بیماری‌های ناشی از آلودگی صوتی و هوا یا درآمدزایی از طریق فروش کودهای بیولوژیکی برای شهر سودآور خواهد بود.

  

منابع:

-     قریب، فریدون (۱۳۸۰)، بررسی تطبیقی نظام‌های شهرسازی (هلند, نروژ, فنلاند, سوئد و دانمارک).

-     Eva Irene Falleth (۲۰۱۱), a study of urban development in Norway

-     http://www.research.ostan-kd.ir/_JRS/Files/News/shora/income.pdf

-     http://www.iust.ac.ir/files/sau/Doc/maghalat/۳n۵.pdf

-     http://www.alqari.ir/country/۱۴۰

-     http://www.samfunnskunnskap.no

-     http://www.iranvij.ir/۱۸۵۹۳۴۵

-     http://www.alexa.com/siteinfo/TechCrunch.com

-     http://www.wisgoon.com/pin/۸۳۷۸۵۷۲

-     http://www.ireconomy.ir/fa/page/۲۰۸۷۸

-     http://www.aftabir.com/travel/countries/norway/economy/parts_tourism.php