بخش اول- مشخصات آماری
لُبْنان با نام رسمی‌جمهوری لبنان (به عربی: الجمهوریه اللبنانیه) کشوری در غرب آسیاست. لبنان در شمال با سوریه و در جنوب با رژیم غاصب صهیونیستی مرز مشترک دارد. موقعیت جغرافیایی لبنان در نقطه طلاقی مدیترانه و جهان عرب منجر به شکل‌گیری تاریخی غنی و تنوع دینی، نژادی و فرهنگی شده است. لبنان را عروس خاورمیانه گویند. لبنان به عنوان یک کشور خاورمیانه‌ای از غرب با دریای مدیترانه حدود ۲۲۵ مرز ساحلی دارد و از شمال و شرق با سوریه و از جنوب با رژیم غاصب صهیونیستی هم‌مرز است. مرز لبنان با سوریه ۳۷۵ کیلومتر است در حالیکه مرز لبنان با اسرائیل تنها ۷۹ کیلومتر است. قسمتی از مرز جنوبی لبنان که همچنان تحت اشغال اسرائیل است مزارع شبعا نام دارد.
لبنان یکی از کوچک‌ترین کشورهای دنیاست که مساحتی حدود ۱۰۴۵۲ کیلومتر مربع (۴۰۳۵ مایل مربع) (حدود ۸۰ درصد مساحت استان تهران) دارد و از لحاظ بزرگی، رده ۱۶۶ را در بین کشورهای جهان داراست جمهوری لبنان کشوری است در شرق دریای مدیترانه قرار گرفته است. لبنان از شمال و شرق توسط سوریه، از غرب توسط دریای مدیترانه و از جنوب توسط فلسطین، احاطه شده است.. بسیاری از مناطق آن کوهستانی است به جز مناطق ساحلی کم عرض و دره بقاع که بخش مهمی‌از صنعت کشاورزی لبنان را تشکیل میدهد.
بخش دوم- مناطق شهری
لبنان دارای شش استان (یا محافظه) است که خود به ۲۵ منطقه یا شهرستان و تعدادی شهر و روستا تقسیم می‌شوند. استان‌های لبنان عبارت است از استان شمال، جبل، بیروت، جنوب، بقاع و نبطیه، و شهرهای مهم آن نیز بیروت، طرابلس، صور، صیدا، بطرون، و بعلبک است. از آنجا که مردم لبنان در ۶۰ سال گذشته به شهرنشینی روی آورده‌اند، بیشتر جمعیت این کشور در شهرها یه ویژه در پایتخت آن بیروت و اطراف آن سکنی گزیده‌اند. بیش از نیمی‌از لبنانی‌ها در بیروت زندگی می‌کنند. لبنان شامل ۶ استان و ۲۵ ناحیه است. نواحی خود به چندین منطقه تقسیم می‌شوند که این نواحی نیز شامل چندین شهر و روستا می‌باشند. استان‌های لبنان شامل استان بیروت (که تنها محدود به شهر بیروت می‌گردد)، استان بقاع (که شامل نواحی هرمل، بعلبک، زهله، بقاع غربی و رایشه می‌گردد)، استان نبطیه (جبل عامل) که شامل نبطیه، حصبیه، مرجعیون و نبت جبیل می‌گردد، استان شمالی (الشمال) شامل ۷ ناحیه عکار، طرابلس، زغرتا، بشری، البترون، الکوره و المینیه دانیه می‌گردد، استان جنوبی (الجنوب) شامل صیدا، صور و جزین و استان جبل لبنان (جبل البنانیه) شامل جمیل، کسروان، المتن، بعبدا، عالیه، و الشموف می‌باشد.
لبنان از شش استان (به عربی: ألمحافظه) تشکیل شده‌است:
- استان بیروت
- استان جبل لبنان
- استان شمالی لبنان
- استان بقاع
- استان نبطیه
- استان جنوبی لبنان
بخش سوم- منابع اقتصادی
اگرچه لبنان از لحاظ فعالیتهای کشاورزی (از لحاظ فراهم بودن آب و حاصلخیزی خاک) دارای وضعیت مناسبی است امابخش کشاورزی بزرگی ندارد.بخش کشاورزی تنها با جذب۱۲درصد نیروی کار کم‌اهمیت‌ترین بخش اقتصادی لبنان است و تنها ۱۰ درصد ازتولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود که آن را در پایینترین رده در میان بخش‌های اقتصادی دیگر قرار میدهد. کمبود مواد خام صنعتی و وابستگی محض به کشورهای عربی برای تهیه نفت باعث شده تا لبنان نتواند در فعالیتهای مهم صنعتی مشارکت داشته باشد. با این اوصاف صنعت لبنان محدود به مشاغل کوچکی همچون مونتاژ و بسته‌بندی مواد وارداتی شده‌است. در سال ۱۹۹۷ صنعت از لحاظ نیروی کار با جمعیت ۲۶ درصدی نیروی کار در رده دوم و همچنین رده دوم تولید ناخالص داخلی قرار گرفت. جنگ داخلی ۹۰–۱۹۷۵ لبنان زیرساختهای اقتصادی لبنان را به شدت تخریب کرد، تولید داخلی را به نصف کاهش داد و موقعیت لبنان به عنوان مرکز ترانزیت کالا و بانکداری خاورمیانه را متزلزل کرد. صلح باعث شد تا دولت مرکزی بتواند کنترل را در بیروت به دست گیرد و مالیات جمع‌آوری کند و دسترسی به امکانات دولتی و مرزی یابد. سیستم بانکی مطلوب و کارخانجات کوچک و متوسط و پول خانواده‌ها و خدمات بانکی صادرات صنعتی و کشاورزی و کمک‌های بین‌المللی به عنوان منابع اصلی مبادلات خارجی به بهبودی اقتصادی کمک کرده‌است. تا قبل از جنگ لبنان- اسرائیل در سال ۲۰۰۶ اقتصاد لبنان شاهد رشد چشگیری بود و دارایی‌های بانکی به بیش از ۷۰ میلیارد دلار می‌رسید. با اینکه بخش جهانگردی در سال ۲۰۰۵ ده درصد کاهش داشت بیش از ۱/۲ میلیون نفر جهانگرد از لبنان دیدن کردند.سرمایه‌گذاری در بازار به بالاترین حد خود رسیده بود که بیش از ۷ میلیون دلار در پایان ژانویه ۲۰۰۶ بود، شروع جنگ آگوست، ژوئن سال ۲۰۰۶ منجر به خسارتهای شدیدی به اقتصاد متزلزل لبنان مخصوصاً بخش جهانگردی شد. بر اساس گزارش اولیه چاپ شده از سویوزارت دارایی در ۳۰ اوت ۲۰۰۶ افت اقتصادی بزرگی در اثر جنگ تحمیل خواهد شد. فرودگاه بین‌المللی بیروت مجدداً در سپتامبر ۲۰۰۶ گشایش یافت و تلاش برای بهبود اقتصاد لبنان چندان شتاب نگرفته‌است. حامیان اصلی بازسازی لبنان شامل عربستان سعودی (با کمک ۱/۵ میلیارد دلاری)، اتحادیه اروپا (با کمک ۱ میلیارد دلار) و برخی کشورهای دیگر حوزه خلیج فارس با کمک‌های بیش از ۸۰۰ میلیون دلاری بوده‌اند.
بخش چهارم- برنامه‌ریزی شهری
در لبنان با مجموع چند شهرداری، اتحادیه شهرداری‌ها تشکیل می شود که ضمن این که دارای شخصیت معنوی و استقلال مالی است، مسوولیت برنامه‌ریزی شهری و تامین امنیت مناطق و محله‌ها توسط قوای انتظامی‌در لبنان را عهده دار است. در حال حاضر تعداد اتحادیه‌های شهرداری‌ها با ادغام ۶۷۰ شهرداری به ۴۱ اتحادیه رسیده است. طی سال ۲۰۱۷ تعداد شهرداری ها در لبنان به حدود ۹۷۸ شهرداری می رسد که این رقم در سال ۲۰۰۴ میلادی، ۹۰۴ شهرداری بوده است.
بخش پنجم- رشد و توسعه شهری
پل شاوول، شاعر لبنانی با قبول ضمنی اینکه بیروت حقیقتاً در بحران به سر می‌برد اما، دوباره و چندباره بر استثنایی بودن بیروت تأکید کرد، و از بنیاد این شهر بر تنوع جمعیتی، آزادی بیان، لیبرالیسم اقتصادی و مدرنیته سبک‌های زندگی بر یک بستر محلی اقتدارگرا و محافظه‌کار گفت. تناقض میان «شهری در بحران» و «شهری استثنایی» قریب به سه دهه است که تماماً بر خیال، سرنوشت و جامعه بیروت سایه افکنده، و البته درمقابل اشکال گوناگونی از مقاومت و تطابق شهری را آفریده است. این تناقض، که به خصوص با آغاز فرایند بازسازی شهر به دست «انجمن لبنان برای توسعه و بازسازی» (Solidere) از سال ۱۹۹۴ به بیروت تحمیل شده، با ایجاد تقسیم‌بندی‌های فضای اجتماعی و نیز کاهش سرمایه‌گذاری بخش سیاسی، به تشدید دو شکاف دامن زده است که هردو قویاً بر گرده پایتخت لبنان سنگینی می‌کنند. نخست، شکاف بین مرکز شهر و باقی آن؛ میان مرکز شهر که دیگر «مرکزی» برای لبنانی‌ها نیست و کاملاً در انحصار «انجمن لبنان برای توسعه و بازسازی» قرار گرفته و به واسطه آن، به دست مشتریان ثروتمند حاشیه خلیج سپرده شده است، و باقی فضای متراکم شهری که بازسازی آن به شمار انبوهی از توسعه‌دهندگان خصوصی داده شده است. پیامدهای این توسعه که به غولی دو سر می‌ماند، مشخص است: بیابان‌زایی مرکز شهر، نوسازی، تخریب و اعیانی‌کردن (Gentrification) مناطق مرکزی شهر، و تزلزل و شکنندگی و ناتوانی طبقات متوسط و کم‌درآمد برای ماندن در مرکز شهر و رانده شدن این اقشار به حاشیه‌ها.
گسست دوم به شکاف بین شهرداری و جمعیت شهری مربوط می‌شود: شهرداری که از بار اعطای حقوق و امتیازات عمومی‌به جمعیت شهری شانه خالی کرده است. این شکاف با در نظر گرفتن این واقعیت که لبنانی‌ها ضرورتاً در محل زندگی خود رای نمی‌دهند، عمیق‌تر شده و منجر به بی‌تفاوتی و بی‌اعتمادی سیاسی و نیز مشارکت بسیار پایین لبنانی‌ها در انتخابات شهرداری شده است (مشارکت بیست درصدی در انتخابات ۲۰۱۶).
توسعه بیروت نه فقط بدون برنامه‌ریزی شهری، که در غیاب یک سیاست جامع شهری و حفاظت‌ها و حمایتهای نهادی صورت گرفته است. تخریب و بازسازی پیوسته و مداوم، ناشی از اشتهای سیری‌ناپذیر به سوددهی فوری،هارمونی معماری کهن را آشفته کرده است. و خیابان‌ها، پیاده‌روها و گذرگاه‌ها جز نمایشگاهی از فضاهایی ویران و آلوده نیستند که با حضور فراوان اتومبیل اشباع شده‌اند. برخی کاربران شهر، به خاطر عدم توانایی و شکست در حفظ یا خلق فضاهای واقعی، فضاهای مجازی متعلق به خود را می‌سازند تا یک بیروت ایده‌آل‌گونه را بازتولید کنند در چنین وضعیتی، بیش از ده سال است که ساکنان بیروت مجبور به بازگشت به فضاهای شخصی‌شان شده‌اند، چرا که فضای بیرونی غریب و خصمانه است. بالکن‌های آپارتمان‌ها که پیش‌تر فضای ارتباط با همسایه‌ها بود، بسته شده و به فضایی کاملاً جدا تبدیل شده‌اند؛ ساکنان به ندرت برای حرکت در شهر پیاده‌روی می‌کنند و اتومبیل‌ها که همه‌جاحاضر‌اند، به فضای زندگی الصاق شده و آن را به نوعی گسترش داده‌اند. در نتیجه ضرردهی فروشگاه‌های خرد منطقه نیز شیوه مصرف بیش از پیش با فضاهای امنیتی مانند مراکز تجاری سازگار شده است. تسلط فضای خصوصی بر عمومی، خود را به‌وضوح در زمان بحران زباله‌ها در ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ نشان داد؛ وقتی که ساکنان مناطق مرکزی در واکنشی یادآور تز «در حیاط پشتی من، نه!» (NIMBY) موفق شدند محل سطل‌های زباله را به خارج بیروت انتقال دهند، و البته بدون اینکه هیچ راه‌حل پایداری برای حل مشکل طلب کنند.
بخش ششم- مدیریت شهری
قانون کنونی انتخابات شورای شهر لبنان در سال ۱۹۷۷ میلادی تصویب شده که البته چندین بار نیز اصلاح گردیده است که مهم ترین آن قانون شماره ۶۶۵ در سال ۱۹۹۷ میلادی بود و انتخابات سال ۱۹۹۸ و ۲۰۰۴ میلادی طبق آن برگزار شد. مدت شورای شهر در لبنان ۶ سال است که این شورا از میان اعضا، رئیس و نائب رئیس برای خود انتخاب می کند یعنی در واقع شهردار باید از میان اعضای شورای شهر انتخاب شود که حتما خود اهل همان منطقه باشد. در لبنان اعضای شورا به جز فردی که به عنوان شهردار انتخاب می شود، حقوق ثابت دریافت نمی کنند. شهرداری‌ها در لبنان با تشکیل یک مرکز انتخاباتی، اعضای شورای خود را با رای مستقیم انتخاب می کند و تعداد اعضای آن بر اساس ساکنان مناطق تحت پوشش شهرداری مشخص می‌شود. به عنوان مثال جمعیت ۱۲۰۰۰ نفری مناطق تحت پوشش شهرداری ۹ عضو و جمعیت ۱۲۰۰۱ تا ۲۴۰۰۰نفری ۱۸ عضو دارد. افراد هم برای نامزد شدن جز شرط داشتن ۲۵ سال سن محدودیت دیگری ندارند. نهایت امر آن که شهرداران لبنانی به رغم داشتن وظایف مشخص تقریبا باید زیر نظر استانداران فعالیت کنند.
بخش هفتم- نظام مالی مدیریت شهری
قانون شهرداری‌های لبنان در ماده اول خود، بیان می کند که درآمد شهرداری‌ها بیشتر از طریق مالیات کارمندان، عوارض جواز ساختمان و مالیات آب و برق و تلفن و درآمدهای املاک در اختیار شهرداری و درآمدهای صندوق مستقل شهرداری تأمین می شود که این درآمد در سال ۲۰۱۷ میلادی به حدود ۲۸۰ میلیارد لیره لبنانی رسیده بود و مبلغ پرداخت شده از صندوق به شهرداری‌ها نیز به ۲۱۰،۸ میلیارد دلار رسیده است. بر اساس اعلام دولت ۲۰ شهرداری بزرگ لبنان بیشترین سهم از صندوق شهرداری یعنی حدود ۸۵ میلیارد لیره و تقریبا ۴۰% از موجودی صندوق را در سال ۲۰۱۷ میلادی به خود اختصاص دادند.
بخش هشتم- نوآوری‌های شهری
روشی که برای تهیه و تصویب طرح‌های جامع و تفصیلی شهری وجود دارد ، مدتهاست در دنیا منسوخ شده و نیازمند نوآوری است.
در لبنان حدود پنج دهه است که از فرایند نوآوری در زمینه ی طرح‌های جامع و تفصیلی شهری عقب هستیم و متاسفانه به رفع این مشکل توجهی نشده و اساس و مبنای تهیه این طرح‌ها ظالمانه است چون بدون توجه به رعایت عدالت، حقوق قانونی مردم سلب می‌شود و در تعریف و ایجاد کاربری‌های مختلف در فضای شهری به کاربری‌های انتفاعی بیشتر از عمومی‌توجه شده و با رویکرد خوش بینانه تنها ۲۵ درصد این طرح‌ها اجرا می‌شوند. به عبارت دیگر، بسیاری از کاربری‌های عمومی‌مانند فضای سبز، آموزشی ، خدماتی و... در اجرای طرح‌های جامع و تفصیلی شهری نادیده گرفته می‌شوند و این نگاه ،مشکلات زیادی را به همراه داشته است. بروز چنین مشکلاتی سبب شده است تا شوراهای شهر در لبنان، مبادرت به بازنگری در طرح جامع شهرهای لبنان کنند. نتایج مطالعات این طرح نشان میدهد که غالب شهرهای لبنان با کمبود کاربری‌های عمومی‌و خدماتی مواجه است که طی سال‌های گذشته به دلیل مشکلاتی که در تهیه و نوع نگاه به این طرح‌ها وجود داشته ، محقق نشده است و جبران آن به خصوص در بافت مرکزی شهرهای لبنان و به ویژه بیروت، به اتکا نوآوری در ترسیم، طراحی و اجرای طرح تفصیلی بیروت امکان پذیر می‌گردد.
بخش نهم- کیفیت زندگی شهری
در هر سال میلادی جدید تعداد زیادی لیست درباره کشورهای مختلف جهان منتشر می‌شود که وضعیت هر کشور را در زمینه‌هایی مانند امن‌ترن، مرفه‌ترین، قدرتمندترین و موارد مشابه رتبه‌بندی می‌کند. اما شاید داشتن یک رتبه‌بندی کامل از کشورها که در برگیرنده تمامی‌موارد مهم باشد بسیار جذاب باشد. موسسه معتبر US News در آمریکا نهادی است که با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلف لیست بهترین کشورهای جهان را در هر سال منتشر می‌کند. در این رتبه بندی عواملی مانند حقوق شهروندی، تاثیرات فرهنگی، نوآوری، قدرت نظامی، بهداشت و آموزش، کیفیت زندگی و اقتصاد باز لحاظ می‌شوند. برای تهیه لیست بهترین کشورهای جهان در سال ۲۰۱۷ این موسسه نظرات ۲۱ هزار نفر از فعالان اقتصادی، نخبگان و شهروندان عادی کشورهای مختلف را گردآوری کرده و لبنان با رتبه ۷۶ از ۸۰ کشور مورد بررسی، ثبت شده است که نمایانگر جایگاه نامناسب این کشور در حوزه کیفیت زندگی است.
بخش دهم- سیاست‌های کارآفرینی
مقایسه «شاخص‌های کارآفرینان نوپا بر اساس مدل دیده‌بان جهانی کارآفرینی»، فعالیت کارآفرینی نوپا شامل فعالیتهای کارآفرینانه نوظهور و جدید در بین جمعیت۱۸تا ۶۴ساله ساکنین شهری است. براساس شاخص‌های بین المللی، تمایل به کارآفرینی عموما متاثر از سه عامل کارآفرینی اجباری، فرصت‌گرا و فرصت‌گرای بهبود محور هستند؛ در «کارآفرینی اجباری» فرد به دلیل اینکه گزینه بهتری برای اشتغال ندارد، نسبت به راه‌اندازی کسب و کار مدنظر اقدام می‌کند. در «کارآفرینی فرصت گرا»، فرد به دلیل تشخیص یک فرصت جدید وارد جرگه کارآفرینی می‌شود و «کارآفرینان فرصت گرای بهبودمحور» نیز افرادی هستند که کسب و کار خود را برای کسب سود و استقلال بیشتر توسعه می‌دهند.
مقایسه نرخ کارآفرینی در میان شهرنشینان کشورهخای ایران و لبنان طی سال ۲۰۱۵
در بین یازده کشور منتخب در حوزه کارآفرینی، لبنان بیشترین میزان فعالیت کارآفرینی را به ویژه بین افراد در گروه سنی ۳۵ تا ۴۴ سال دارد. در ارتباط با سطح نوآوری در کارآفرینی، لبنان در بین ۶۰ کشور دنیا با رتبه ۸ در بالاترین سطوح نوآوری محصولات و خدمات نوآورانه قرار دارند.
بخش یازدهم- حمل و نقل شهری
شکل جابه‌جایی در بیروت با توجه به استفاده گسترده از اتومبیل شخصی (شامل نود درصد جابه‌جایی‌های درون‌شهری) شیوه‌ای منسوخ است. دیگر اشکال موجود حمل و نقل نیز مانند اتوبوس از طریق تحقیقات میدانی یا پروژه‌های کاربران مثل «پروژه نقشه اتوبوس لبنان» بهبود یافته است. ابتکاراتی منحصر به خاورمیانه نیز در مورد استفاده از دوچرخه (که البته وسیله‌ای خطرناک معرفی شده) صورت گرفته، از جمله طرح «دِغری مسنجرز» است که خدمات انتقال سریع را ارائه میدهد، و یا انجمن دوچرخه‌سواری «دایره» که تورهای شبانه با هدف آشتی بیروتی‌ها (روی دوچرحه) با شهر برگزار می‌کند. این طرح‌ها، که محدود به موارد فوق نیستند و شامل طرح‌های دیگری از جمله ایجاد «خانه‌های جمعی» نیز می‌شوند،جدا از ناهمگونی و پراکندگی آشکارشان، نوعی تناسب، همزیستی و نظامی‌شبکه‌ای پدید می‌آورند و با استفاده از از قابلیت بسیج بخشی از جمعیت بیروت، کلافی پیچیده و البته شکننده از «آرمان‌شهرهای دست‌یافتنی» می‌سازند.
بخش دوازدهم- توریسم شهری
صنعت گردشگری لبنان در طول تاریخ برای اقتصاد این کشور اهمیت فراوان داشته و نقش خود را بهعنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی ایفا کرده است. بیروت را پیش از جنگ داخلی لبنان به‌طور گسترده بهعنوان «پاریس خاورمیانه» می‌شناختند و غالبا نقش یک مرکز مالی، تجاری و شهری را در منطقه ایفا می‌کرد که گردشگران می‌توانستند در آن فرهنگ مدیترانه‌ای را تجربه کنند. لبنان یکی از کشورهایی است که در آن آثار باستانی فراوان و متعلق به فرهنگ‌های مختلف دیده می‌شود. از طرفی تنوع قومی‌و مذهبی در این کشور نیز باعث شده است که معمولا بهعنوان یک مقصد فرهنگی شناخته شود.
دو دهه پیش از شروع جنگ داخلی، توریسم یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی لبنان بود و حدود ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) را شامل می‌شد؛ رقمی‌که امروزه حتی برای کشورهای توریستی جهان دست نیافتنی به نظر می‌رسد. اما ۳۰ سال درگیری و بی‌ثباتی سیاسی باعث شد تا لبنان به شدت گردشگران خود را از دست داده و بیشتر مقاصد زیبای آن (به‌خصوص نواحی خارج از بیروت) توسط گردشگران نادیده گرفته شوند. پس از جنگ داخلی تلاش بر این بود که توریسم به جایگاه واقعی خود بازگردد و طی ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰ تعداد گردشگران ورودی به کشور تقریبا ۵ برابر شدند و در سال ۱۹۹۹ سهم گردشگری لبنان از GDP از مرز ۹ درصد عبور کرد. اما در زمان بحران سوریه، گردشگری لبنان با افول مجدد مواجه شد.
دولت لبنان برای بازگرداندن وجهه گردشگری این کشور روستایی، اقدام به ترویج گردشگری روستایی و اکولوژیک، مراکز احیای شهرت، ایجاد ظرفیت محلی برای میزبانی از گردشگران و کمک به مبادله اطلاعات و تسهیلات ارتباطاتی برای حمایت از کل بخش گردشگری کرده است. با برنامه‌ریزی دولت برای توسعه توریسم روستایی، امروزه جوامع روستایی کوچک به‌طور مستمر اقدام به بازاریابی خود می‌کنند. این تصمیم به این دلیل گرفته شد که هر کدام از مقاصد روستایی کوچک به فرهنگ و تاریخ خود توجه کرده و بتوانند منبع درآمد دیگری نیز که به رشد اقتصادی کمک می‌کند، به دست آورند؛ هر چند برخی از کارشناسان به‌دلیل تاثیر منفی عواملی نظیر جمعیت نسبتا ثابت این مناطق و مشکلات اقتصادی در مورد آینده این طرح چندان خوش‌بین نیستند.
در هر صورت سیاست‌های دولت لبنان در زمینه گردشگری را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
• جمع‌آوری اطلاعات بیش از ۲۰ هزار مرکز در لبنان که روی نقشه‌های ماهواره‌ای لبنان مشخص شده‌اند و در وبسایت وزارت گردشگری این کشور نیز قابل دسترسی هستند. این نقشه‌ها به همراه وبسایت تعاملی به گردشگران این امکان را میدهد تا برنامه سفر خود و مسیرهای بازدید را براساس خواسته خود مشخص کنند. به نظر می‌رسد لبنان اولین کشور در خاورمیانه است که از چنین ابزار جست‌وجو و ظرفیت نقشه‌خوانی قدرتمندی در جهت توسعه گردشگری خود استفاده کرده است.
• کمک در جهت بهبود کیفیت اقامتگاه‌های روستایی و افزایش نیروی کار و کیفیت آنها در بخش گردشگری
• طراحی چند سری برنامه بازاریابی گردشگری منطقه‌ای که برجسته‌کننده گردشگری روستایی و جاذبه‌های آنها است.
• حمایت از ۵ رویداد و میراث وابسته به صنایع خوراک و سنت‌های کشاورزی
• پیگیری طرحی تحت عنوان «فراتر از بیروت» برای حمایت از ایجاد یک NGO به‌منظور تمرکز بر بازاریابی بخش روستایی. در سال ۲۰۱۱، با مشارکت خدمات هتلداری، فصل‌نامه‌ای تحت‌عنوان «مسافران لبنان» شروع به انتشار کرد که بر روی معرفی ظرفیت‌های پنهان لبنان و تشویق روندهای جدید در سرگرمی‌های پایدار در هوای آزاد تمرکز کرده است.
علاوه‌بر تلاش‌ها و فعالیتهای دولتی، سرمایه‌گذاری‌های هنگفت بخش خصوصی نیز منجر به آن شده است که گردشگری لبنان نوسازی شده و توسعه یابد. از طرفی شرکت‌های هتلداری بین‌المللی نیز به لبنان بازگشته‌اند. لبنان تنها کشوری در جهان عرب است که ارائه‌دهنده اسکی و سایر ورزش‌های زمستانی مرتبط است. دولت معتقد است که به‌دلیل بازگشت صلح و ثبات به این کشور و توسعه زیرساختهای لازم، توریسم باز هم نقش قابل توجهی در اقتصاد لبنان ایفا خواهد کرد. لبنان ظرفیت‌های زیادی برای بازگشتن به دوران اوج خود دارد. شهرهای قدیمی‌و کوچک این کشور یکی از جاذبه‌های گردشگری لبنان محسوب می‌شوند. در این شهرهای ساحلی گردشگران می‌توانند شاهد زندگی و فرهنگ اهالی نواحی مدیترانه‌ای باشند. لبنان در قلب دو مذهب بزرگ جهان یعنی مسیحیت و اسلام واقع شده است و از این رو تاریخچه‌ای مذهبی با سنت‌های مختلف دارد. لبنان طی هزاران سال مقصدی برای فرار گروه‌های مختلف مذهبی تحت ستم بوده است و از این رو میراثی گرانبها از مکان‌های مقدس مذهبی اسلامی‌و مسیحی دارا است. موزه‌ها و سایر آثار باستانی جهانی لبنان نیز به جذب گردشگران کمک می‌کنند.
ظرفیت اکوتوریسم در این کشور نیز قابل‌ملاحظه است. تنوع طبیعی ظرفیت فعالیتهای مختلف در فضای باز را ایجاد کرده است. این سرزمین شامل کوه‌ها، جنگل‌ها، حیات وحش، سواحل، رودخانه‌ها، دره‌ها و گردنه‌های مختلف می‌شود. این موضوع امکان فعالیتهای مختلف را برای گردشگران دوستدار طبیعت فراهم آورده است. به این منظور فعالیتهای محیط باز مختلفی نظیر کمپ‌ها، غارنوردی، دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی، پرواز با پاراگلایدر و قایقرانی و موتورسواری در نظر گرفته شده است. اما در هر صورت، موفقیت کشورهایی نظیر لبنان به شدت وابسته به امنیت و ثبات سیاسی داخلی و حتی منطقه‌ای است.
بخش سیزدهم- مدیریت پسماند شهری
میزان پسماند تولیدی در بیروت و استان جبل لبنان، در سال ۱۹۹۹ ،در حدود ۲۰۰۰ تن در روز بوده و پیشبینی شده است که این میزان در سال ۲۰۱۲ بهday/ton ۳۰۰۰ رسیده باشد. قابل ذکر است این مقدار پسماند، ۵۵% کل پسماند تولیدی این کشور را تشکیل میدهد . در سال ۲۰۰۹ ،میزان پسماند تولیدشـده در لبنان بالغ بر ۹۴/۱ میلیون تن بوده که نسبت به سال گذشته، ۶۵/۱% افزایش داشته است. جدول زیر ،سرانه تولید پسماند در مناطق شهری و روستایی این کشور را نشان می دهد.
وضعیت جمع آوری پسماند در کشور لبنان بسیار مناسب بوده و طبق گزارش سال ۲۰۱۰ ، ۱۰۰% پسماند تولیـد شـده در منـاطق شـهری و ۹۹% پسـماند مناطق روستایی جمع آوری می گردد.
با توجه به بحرانهای مدیریت مواد زائد جامد در بیروت و استان جبل، پر شدن قریب به وقوع لندفیل منطقه ناعمه و همچنین کمبـود زمـی نهـای مـورد استفاده بهعنوان لندفیل در لبنان، این کشور اقدام به سرمایهگذاریهایی درخصوص تبدیل پسماند به انرژی کرده است، اگرچه مطابق جدول زیر ،استفاده از لندفیل و دفن بهصورت تلنبار، سهم زیادی در دفع پسماند دارد.طبق گزارش سال ۲۰۱۳ ،در کشور لبنان، ۳ لندفیل بهداشتی و ۵ کارخانه کمپوستسازی مشغول به کار بوده ۴و کارخانه در دست ساخت دارد .
بخش عمده دفن پسماند در ایران بهروش سنتی صورت میگیرد، درحالیکه در لبنانبیش از ۵۰% دفع پسماند در این کشور به صورت دفن در لندفیل اجرا می شود و ۳۰% تلنبار می‌گردد.بنابراین از منظر دفن پسماند، لبنانجایگاه بهتری نسبت به ایران دارد و در زمینه کمپوست و بازیافت نیز به نظر مـی رسـد دو کشـور وضعیت نسبتاً مشابهی دارند؛ به‌طوریکه مجموع بازیافت و کمپوست در هر کشور، در حدود ۲۰% روشهای دفع پسماند را تشکیل داده است.
منابع:
- صبور، م، ( ۱۳۹۰) مدیریت پسماند و بازیافت منابع»، انتشارات دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی. 
- North Africa. ABC-CLIO. p. ۱۰۴. Archaeological excavations at Byblos (Jbeil) indicate that the site has been continually inhabited since at least ۵۰۰۰ B.C.
- Rizkallah, M,Sabbagh, B(SWEEP), (۲۰۱۲) , “Country Report on the Solid Waste Management in Lebonan”
- The Scientific Series in Geography, Grade ۱۱, ۱۱۰–۱۱۴. Beirut: Dar Habib
- http://www.fardanews.com/fa/news/۱۰۸۴۵۴/۸
- http://www.narvanmag.com/?p=۱۱۲۹۹
- http://www.jamaran.ir
- http://www.nationmaster.com/compare/Iran/Lebonan/
- http://donya-e-eqtesad.com
