بانک اطلاعات مدیریت شهری کشور روسیه

بخش اول- مشخصات جغرافیایی

روسیه با نام رسمی فدراسیون روسیه  Российская Федерация، پهناورترین کشور جهان است که در شمال اوراسیا قرار دارد. این کشور در آسیای شمالی و اروپای خاوری واقع است و با اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس منجمد شمالی؛ و نیز با دریای مازندران، دریای سیاه، و دریای بالتیک مرز آبی دارد. روسیه با ۱۴ کشور آسیایی و اروپایی مرز زمینی دارد و با کشورهای پیرامون دریای برینگ، دریای ژاپن، دریای خزر، دریای سیاه، و دریای بالتیک ارتباط دریایی دارد.

روسیه با ۱۷٬۰۷۵٬۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت، پهناورترین کشور جهان است. پهناوری روسیه کمتر از دو برابر مساحت کانادا یا چین یا ایالات ایالات متحده و بیشتر از یک دوم مساحت قاره آفریقا است. این کشور در عرض‌های بالای جغرافیایی واقع شده‌است و بیشتر مناطق کشور سردسیر و کم بارش است. به همین دلیل بیشتر مناطق این کشور (به ویژه سرزمین بزرگ سیبری) خالی از سکنه هستند و کشاورزی در این مناطق میسر نیست. پایتخت روسیه شهر مسکو است که در باختر و بخش اروپایی کشور است و بزرگترین شهر اروپا است. روسیه با حدود ۱۴۳میلیون نفر (در سال ۲۰۱۳) جمعیت،  نهمین کشور پرجمعیت دنیاست.

تراکم جمعیت روسیه ۸/۴ نفر در هر کیلومتر مربع است که از پایین ترین نرخهای تراکم جمعیت در جهان است. همچنین نرخ رشد جمعیت در این کشور منفی است.

بیشتر جمعیت روسیه در غرب این کشور (بخش اروپایی) زندگی می‌کنند. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۰ حدود ۸۱ درصد از مردم این کشور از قومیت روس هستند. در مجموع ۱۶۰ گروه قومی در این کشور زندگی می‌کنند.   

تاتارها ۳/۹ درصد جمعیت روسیه را تشکیل می‌دهند و بزرگترین اقلیت قومی این کشور محسوب می‌شوند.

اقوام اوکراینی، چوواش، باشقیر، چچنی، و ارمنی نیز هر یک بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند و آوارهای قفقازی، بلاروس‌ها، آسی‌ها، آذربایجانی‌ها و قزاق‌ها از دیگر اقوام پرجمعیت روسیه هستند.

زبان رسمی روسیه، زبان روسی است؛ اما ۲۷ زبان رسمی دیگر نیز در جمهوری‌ها و مناطق خودگردان این کشور وجود دارد. روسیه کشوری فدرال با تقسیمات کشوری پیچیده‌ است که شامل ۸۳ واحد فدرال از جمله ۲۱ جمهوری خودگردان می‌شود.

روسیه در یک نگاه

بخش دوم- مناطق شهری

روسیه دارای ۲۱ جمهوری خودمختار، ۴۹ استان، ۶ خطه، دو شهر خودمختار مسکو و سنت‎پترزبورگ است. در شهر مسکو پارلمان و دومای کشوری و مجلس سنا و شورای فدراسیون عمل می‎کنند.

در ماه مه سال ۲۰۰۰ ولادیمیر پوتین پیشنهاد کرد روسیه به ۷ منطقه تقسیم شود که روز ۳۱ ماه مه سال ۲۰۰۰ این پیشنهاد از تصویب شور اول دومای کشوری گذشت. این هفت منطقه شامل مناطق ذیل هستند:

• منطقه شمال غربی (مرکز- سنت‎پترزبورگ)
• منطقه مرکزی (مرکز- مسکو)
• منطقه رود ولگا (مرکز- نیژنی‎نوگورود)
• منطقه شمال قفقاز (مرکز- رستوف – دن)
• منطقه خاوردور (مرکز- خاباروفسک)
• منطقه اورال (مرکز- یکاترینبورگ)
• منطقه سیبری (مرکز- نووسیبیرسک)

جدول جمهوری‎های فدراسیون روسیه

جمهوری‌‎های مسلمان‎ نشین

پایتخت روسیه شهر مسکو است که مرکز مـالی، تاریخی، مذهبی، اقتصادی، سیاسی، حمل و نقل و آموزشی فدراسیون روسیه می باشد. این شهر بر روی رودخانـه مسـکو و در ناحیه فدرال روسیه که جزء روسیه اروپایی محسوب می شـود، واقـع شـده اسـت پـس از مسکو نیز سن پترزبورگ مهم ترین شهر روسیه می باشد روسـیه در مجمـوع، ۱۰۶۷ شـهر اصلی دارد که از میان آن ها ۱۱ شهر دارای بیش از یک میلیون نفر جمعیت می باشند. (دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، ۱۳۸۸ :۲۱ ).

 ۲۰ شـهر اصـلی و بـزرگ در کشـور روسیه وجود دارد. جدای از شهرهای مسـکو و سـن پترزبورگ، سایر شهرها از یک نظام نسبتاً متوازن از لحاظ جمعیتـی برخـوردار می باشـند. جدای از مسکو و سن پترزبـورگ، نوواسیبیریسـک، یکـاترینبورگ و نیژنـی نووگـورود از بزرگ ترین شهرهای روسیه محسوب می شوند.

بخش سوم- منابع اقتصادی

اقتصاد روسیه و به ویژه در بخش اروپایی آن تا اواخر قرن نوزدهم یعنی هنگامی که انقلاب صنعتی در اروپا آغاز گشت بر پایه کشاورزی قرار داشت. سپس روند تکاملی اقتصاد این کشور به واسطه جگ جهانی اول و جنگ‎های داخلی متعاقب آن دچار وقفه گردید. استالین پایه‎های پیشرفت صنعتی مدرن را بنیان نهاد. با اجرای بازار آزاد، اقتصاد روسیه با وضعیت بغرنجی روبرو گردید. از طرفی نهادها و روابط اقتصادی سابق از میان رفت و از طرف دیگر سیستم جدید نیز هنوز اسرار نیافته بود و در نتیجه افت تولید در بیشتر بخش‎های اقتصاد حاکم گردید. به طور کلی می توان اذعان داشت که تا پیش از سال ۲۰۰۰، وضعیت اقتصادی مردم روسیه چندان مطلوب نبود. مطالعات تاریخی نشان می دهد در دهه ۱۹۹۰ میلادی نه تنها دولت کارآمدی در روسیه وجود نداشت بلکه وضعیت اقتصادی کشور بسیار متزلزل بود و مردم در وضعیت اسفباری گذران زندگی می کردند. اما زمانی که پوتین ریاست دولت را در این کشور بر عهده گرفت قوانین اقتصادی خاصی در این کشور تصویب کرد که با کمک آن توانست رونق را به اقتصاد روسیه بازگرداند.  در این سال ها پوتین در بخشهای مختلفی سرمایه گذاری کرد. یکی از این بخشها سرمایه گذاری در صنعت نفت و گاز بود و سبب شد تا اقتصاد ضعیف روسیه توان و قدرت پیشین خود را بدست آورد. از طرف دیگر پوتین در سالهای ریاستش در جهت عکس فرایند خصوصی سازی در صنعت نفت و گاز حرکت کرد زیرا بر این باور بود که این منابع طبیعی ارزشمند منابعی ملی است و باید در اختیار دولت باشد نه فرد یا گروه های خاص. به همین دلیل در سالهای اخیر نظارت و کنترل دولت بر این صنایع و درآمد های ناشی از آن بیشتر شد و اقتصاد در مسیری تازه قدم گذارده است.

 از طرف دیگر در سالهای اخیر روسیه سرمایه گذاری زیادی در صنایع دفاعی و تسلیحاتی انجام داد تا بتواند در مقابل قدرت بزرگ نظامی و اقتصادی جهان یعنی ایالات متحده آمریکا مطرح شود. این کشور که بزرگترین بازمانده شوروی سابق است تلاش زیادی برای کنترل بر اوضاع اقتصادی منطقه دارد و سعی می کند رابطه نزدیکی با کشورهای نفت خیز خاورمیانه و کشورهای دارای ذخایر گاز طبیعی برقرار کند.

 مهمترین نشانه های این مساله را می توان در رابطه نزدیک روسیه با ایران به خصوص در جریان مشکلات ایران بر سر مساله هسته ای با جهان دانست. همچنین در سال‌های اخیر روسیه برای ایجاد اوپک گازی با همراهی کشورهای دارای ذخایر گاز به خصوص ایران تلاش زیادی می کند که با مخالفت صریح آمریکا و اروپا مواجه شده است. آنها بر این باورند که روسیه در نظر دارد تسلط بیشتری بر بازار گاز داشته باشد تا بتواند قیمت را خود کنترل کند.

زندگی اقتصادی مردم

روسیه که بزرگترین بازمانده امپراتوری شوروی است در دوره ریاست جمهوری پوتین، دولتی بزرگتر از دوره های قبل داشت و پرداخت حقوق بازنشستگی، پرداخت به موقع دستمزدهای دولتی، ساخت جاده و راه، ساخت مراکز آموزش عالی با امکانات کامل و سرمایه گذاری در بخش آموزش و پرورش از دیگر سیاست‌هایی بود که این دولت در پیش گرفت و به موجب آن مردم به طور مستقیم منتفع شدند. در این سال‌ها بر شمار ثروتمندان روس اضافه شد و همین مساله سبب مطرح شدن روسیه در عرصه بین المللی گردید.

 در سال ۲۰۰۷ میلادی ۵۳ نفر در روسیه زندگی می کردند که بیشتر از یک میلیارد دلار ثروت داشتند. این در حالی است که شمار میلیاردرها در این کشور در سال ۲۰۰۶ میلادی تنها ۳۴ نفر بود. از طرف دیگر در این سال ۱۱۹ هزار میلیونر در کشور سردسیر روسیه ساکن بودند. در سال ۲۰۰۲ میلادی ۸۰ هزار نفر، در سال ۲۰۰۳ میلادی ۸۴ هزار نفر، در سال ۲۰۰۴ میلادی ۸۸ هزار نفر و در سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۰۳ هزار نفر بیشتر از یک میلیون دلار ثروت داشتند.

 در سال‌های ریاست جمهوری پوتین به مدد درآمدهای کلان نفتی سهم بزرگی از بدهی های خارجی روسیه پرداخت شد و بر حجم ذخایر طلا و ارز بانک مرکزی این کشور اضافه شد. در این سال روسیه به یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر ارز و طلا تبدیل شد و همین مساله به اقتصاد این کشور کمک کرد تا در وضعیت نا بسامان جهان کمترین آسیب را متحمل شود.

 در سال‌های آغازین قرن جاری تمرکز بیشتر دولت روسیه روی صنعت نفت و گاز بود و درآمدهای کلان ناشی از این صنایع نه در اقتصاد داخلی که در توسعه صنایع دیگر و تکمیل پروژه های ناتمام سرمایه گذاری شد.

 از طرف دیگر پوتین بخشی از درآمدهای نفتی را در کشورهای دیگر سرمایه گذاری کرد تا با سودآوری آنها زمینه را برای توسعه بیشتر اقتصاد داخلی فراهم کند و این سودهای کلان را برای آیندگان باقی بگذارد.

 سرمایه‌گذاری در خارج از کشور و وارد کردن سود آن به بازار داخل سبب می شود تا اقتصاد به یکباره با افزایش نقدینگی مواجه نشود و مشکل ارتقای بیش از اندازه تورم و یا بیماری هلندی در اقتصاد کشور بوجود نیاید.

 متوسط نرخ رشد اقتصادی روسیه در دوران هشت‌ساله ریاست جمهوری پوتین برابر با ۶/۷ درصد بود. در این سالها درآمد قابل تصرف افراد ۱۰ درصد رشد کرد و هزینه های مصرفی افزایش چشمگیری یافت.

 در هشت سال اخیر نرخ بیکاری کاهش یافته و نرخ فقر تنزل پیدا کرد. در سال‌های ریاست جمهوری پوتین اقتصاد کشور روسیه شکوفا شد و استاندارد زندگی مردم بالا رفت. در این سالها از میزان بیکاری و مشکلات اقتصادی کاسته شد و روسیه به کشوری مطرح در جهان تبدیل شد. پوتین سیاست ملی کردن دوباره شرکت‌ها و صنایع را در پیش گرفت و کنترل دولت را بر صنایع کلیدی بیشتر کرد. این مساله سبب شد تا فرآیند خصوصی سازی که در قرن گذشته انجام شده بود مسکوت شود. برخی بر این باورند این سیاست در کوتاه مدت سبب ارتقای نرخ رشد اقتصادی کشور می شود اما در مدت طولانی به تخریب زیر ساخت‌های اقتصادی می انجامد و اقتصاد آسیب می رساند.

بخش چهارم- برنامه ریزی شهری

مطالعه نظام برنامه ریزی فضایی روسیه، سه مرحله متمایز از یکدیگر را مشخص می سازد:

• مرحله نخست از قرن شانزدهم تا اوایل قرن بیستم میلادی را شامل می‌شود، این دوره دوره‌ای است که منشأ برنامه ریزی فضایی شکل گرفته و در طول حدود ۴۰۰ سال به مرور توسعه یافته است.
• مرحله دوم به دوران سلطه اتحاد جماهیر شوروی اختصاص دارد، دورانی که در سایه تکیه بر قدرت متمرکز دولتی و تفکرات سوسیالیستی به نوعی برنامه‌ریزی فضایی افول کرده یا با نقطه نظرهایی خاص و متمایز پیاده می شود.
• مرحله سوم تشکیل فدراسیون روسیه در اواخر قرن بیستم میلادی تا به امروز را در بر می گیرد، بازه‌ای که طرح های برنامه‌ریزی قلمرو با تکیه بر مجموعه قوانین توسعه شهری فدرال، در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و محلی اعمال شده و نوید حرکتی قاعده‌مند را می‌دهد که چشم انداز آن فراهم ساختن بستر مناسب تر برای انسجام بیش‌تر، شفافیت و مشارکت بازیگران مختلف، تحقق‌پذیری و کارآمدی است.

نقش دیدگاه مارکسیستی بر برنامه‌ریزی شهری

از زمان انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه، همزمان که در نظام حکومتی، سیاست و اقتصاد آن تغییرات اساسی به وجود آمد، بخش شهرسازی روسیه نیز در معرض این تغییرات قرار گرفت. در واقع این بخش به خاطر جنگ جهانی اول در اروپا نیز تاثیر زیادی گرفته بود (فعالیت های ساختمانی، جاده سازی و ...) اما در روسیه علاوه بر جنگ، عامل انقلاب نیز بر آن افزوده شد و تاثیرات را مضاعف نمود. بعد از انقلاب روسیه، زمین­‌ها ملی شد و سرمایه­‌گذاری های عمومی رواج یافت. خدمات اشتراکی و عمومی برای مجتمع‌های مسکونی بسیار مهم شد که در انواع طرح های مطروحه معماران و شهرسازان شوروی قابل مشاهده بود؛ در واقع فعالیت‌ها به سوی سوسیالیزه کردن بود. بناها به صورت ردیف های متوازی طراحی می شدند و از نظر زیبایی شناسی و زیستی چندان مناسب نبود. شهرها از طرح های صنعتی الگوبرداری می شد. علاوه بر آن، یک اندیشه که در اذهان معماران و اقتصاد‌دانان روسی آن زمان موج می زد، شهرستیزی بود. شهرستیزان روسی به دنبال کاهش و از بین بردن تفاوت شهر و روستا بودند. این تفکر بر اساس دو بنیان فکری بود که سبب تغذیه و پراکنش آن می‌شد که عبارت بود از:

• بر اساس بیانیه حزب کمونیست و با استناد به عقاید انگلس که معتقد بود: «شهرهای بزرگ، میراثی از گذشته هستند که در آینده بایستی به کنار گذاشته شوند».
• تکرار جمله «لزوم توزیع متعادل جمعیت در سطح کشور» در سخنان لنین(واتسلاف اوستروفسکی، ۱۳۸۵: ۱۳۶)

علاوه بر شهرستیزان، گروه طرفداران معتدل و میانه رو نیز با مجتمع های بزرگ مخالف بودند اما این گروه به دلیل پذیرفتن موجودیت شهر به عنوان یک مکان استقرار یافته، با شهرستیزان تفاوت داشتند. به هر حال دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، دهه های پر شور خلاقیت معماران و شهرسازان روسیه بود. در این زمان شهرسازان و معماران اروپا نیز به طرح­‌ها و برنامه‌های روسی توجه خاصی داشتند. این توجه در کنگره سیام هم قابل مشاهده بود زیرا بسیاری از شرکت‌کنندگان از طرح های شهرسازی و معماری روسی تعریف و تمجد می شد. حتی لوکوربورزیه از شهرهای روسیه در آن زمان تاثیر گرفته است. شهرسازان و معماران روسیه در دهه‌­های پرشکوه خود، انواع طرح‌­ها و برنامه‌های مختلفی برای بهبود شرایط اجتماعی در راستای با انقلاب ارائه دادند که به طور نمونه می‌توان طرح شهر موشکی، طرح طاق های آسمانی و .... را نام برد.

به طور خلاصه می‌توان اذعان داشت که بعد از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ فعالیت‌های شهرسازی در روسیه هم راستا با اندیشه مارکسیستی بود که نقش مالکیت خصوصی کمرنگ شده و در مقابل قدرت و نقش دولت و بخش عمومی بسیار زیاد بود. از دیگر موارد که به عنوان نتیجه می‌توان بیان نمود تفاوت‌ها و شباهت‌هایی است که بخش شهرسازی روسیه با اروپا و آمریکا داشت؛ در اروپا و آمریکا فعالیت‌های شهرسازی برای ایجاد محیط‌زیستی مناسب برای جامعه دارای اهمیت بود در حالی که در روسیه خدمات اشتراکی و کمونیسم بیشتر مطرح بود. البته باید این نکته اضافه گردد که بعد از تغییرات سیاسی در اقتصاد کشورهای روسیه و چین(گرایش به سرمایه گذاری خصوصی)که در ۲۰ یا۳۰سال اخیر اتفاق افتاده است، نظام برنامه ریزی شهری این کشورها دستخوش تغییر بوده است.

تاثیر دولت ها بر ساختار شهرهای سوسیالیستی

مهم‌ترین اثر دولت بر ساختار شهر سوسیالیستی عدم استفاده دوباره و تغییر کاربری زمین شهری بوده است . پس از اختصاص اولیه یک قطعه زمین خاص به یک کاربری ، دیگر تغییر کاربری امکان پذیر نبوده است . اگر به مرکز شهر های مسکو و سنت پترزبورگ توجه کنیم متوجه می شویم که محله‌های مرکز شهر دارای بافت قدیمی و متعلق به دهه های ۱۹۳۰ تا ۱۹۵۰ می باشند. با طی مسافت ۴ تا ۸ کیلومتر از مرکز شهر به خارج شهر به منطقه ای می رسیم که در همان بازه زمانی کمربند صنعتی را در خود جای داده است . در نتیجه امروزه که توسعه شهر پس از این کمربند صنعتی ادامه یافته است، قسمت وسیعی از شهر به کاربری صنعتی اختصاص یافته و این نتیجه مستقیم عدم تغییر در کاربری زمین شهری بوده است . امروزه ۳۱/۵% از زمین زیر ساخت مسکو به کاربری صنعتی اختصاص دارد. این نسبت برای شهر پاریس تنها ۵% می باشد ( برتاود ، ۱۹۹۵) . کاربری صنعتی در شهر کراکو در لهستان ۲۵% مساحت شهر را در بر گرفته است در حالی که کاربری مسکونی تنها ۳۵% را شامل می‌شود که در مقایسه با درصد معمول در اکثر شهرهای دنیا رقم ناچیزیست (هوک و یاکوف، ۲۰۰۲). وجود کمربند صنعتی در شهرهای سوسیالیستی باعث تمرکز اشتغال در قسمتی از شهر می‌گردد و از این حیث ، این شهرها با نمونه‌های سرمایه‌داری مشابهت دارند. اثر دیگر عدم تغییر کاربری شهری و توسعه رو به خارج شهر، فرسوده و متراکم بودن شبکه ترابری درون شهری مرکز شهرهایی مثل مسکو می باشد که به سنگین تر شدن گره ترافیکی این شهرها می‌انجامد.

بخش پنجم- رشد و توسعه شهری

مطابق با آخرین مجموعه قوانین توسعه شهری فدراسیون روسـیه، اصـول مربـوط بـه برنامه‌ریزی فضایی و توسعه شهری در این کشور، محورهای ذیل را دنبال می کند: (کمین،۲۰۰۶ :۳۱).

• فراهم کردن توسعه اراضی پایدار؛
• توجه متعادل به الزامات اکولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی و  ...
• حفاظت از میراث فرهنگی هم چنانکه از نواحی ارزشمند و حساس؛
• بسترسازی برای تمامی افراد و تشکیلات مایل به مشـارکت در برنامـه‌ریزی توسعه ای و قوانین کاربری زمین‌های شهری؛
•  مسؤلیت برنامه‌های عمومی(دولتی) در رابطه با شرایط زندگی مساعد و مطلوب؛
• رعایت الزامات در خصوص ایمنی، سلامت و حفاظت در رابطه با وضعیت های غیر عادی؛
• مسؤلیت در رابطه با تخلف و نقض قوانین برنامه‌ریزی شهری و توسعه زمین‌های شهری.

بخش ششم- مدیریت شهری

سیستم حکومتی روسیه دارای سه نوع ساختار است:

• ساختار فدرالی: شامل وزرای فدرال کمیته‌های دولتی و سایر اژانس‌های با اقتدار در عرصه ملی که از طریق شبکه سلسله مراتبی که در قلمروهای مختلف زیر مجموعه آن‌ها هستند فعالیت می‌کنند. قلمرو اداری فدرال شامل موضوعاتی همچون امور مالی بودجه مدیریت دارایی‌های فدرال امنیت ملی دفاع اجرای قانون و نظایر آن است.
• ساختار حکومتی نوع دوم : سیستم‌های حکومتی تابع فدراسیون در این دسته قرار می‌گیرند که دارای نخست وزیر و وزرای خاص خود هستند. با توافق بین سازمان‌های فدرال بخشی از قدرت اجرایی به این حکومت‌های تابعه تفویض می‌شود.
• سیستم خود گردان محلی: ساختار این حکومت‌ها توسط مدیریت اجرای تابعه فدراسیون روسیه بر اساس اصول تعریف شده در قانون فدرال تعین می شود. واحدهای خود‌گردان محلی در رایون (بخش‌ها) شهرها، شهرک‌ها، سلسووت (گروه‌هایی از روستاها) و روستاها فعالیت می‌کنند، به عنوان نمونه در ابلست لنینگراد بخش‌ها تنها دارای رؤسای اداری هستند که انسانی‌اند و نه انتخابی و علاوه بر آن هیئت حاکمه دارای نمایندگی نیست. 

کنترل فدرال بر عملیات اجزای تابعه فدراسین و خودگردانی محلی از طریق نماینده رییس‌جمهور اعمال می شود که رییس اداره ریاست جمهوری نامیده شده و توسط رییس‌جمهور منصوب شده و مستقیما به او گزارش می‌دهد. حکومت فدرال یا حکومت‌های تابعه فدراسیون روسیه نمی‌توانند حقوقی که برای حکومت‌های محلی در قانون اساسی یا قوه مقننه تعریف شده محدود نمایند.

حکومت‌های محلی روسیه

فدراسیون روسیه یک دولت فدراتیو است که شامل ۸۹ جزء به شرح ذیل می باشد:

1. ۲۱جمهوری (هر جمهوری یک واحد اداری قوی است که با عنوان گروه قومی نامگذاری شده که در بیشتر موارد قوانین مربوط به گروه قومی در این قلمرو وضع می شود ).
2.  ۶ کرایس (واحدهای قلمرویی که واحد های اداری و قومی کوچک تر را شکل می دهند).
3. ۴۹ ابلست (واحد قلمرویی که بعد از شهرهای بزرگ هستند).
4. مسکو و سنت پترزبورگ ( دوشهر با موقعیت فدرالی).
5. ۱۰ ناحیه خود مختار

هر یک از جمهوری ها قانون اساسی و رئیس جمهوری خاص خود را دارد. همچنین تقسیماتی همچون کرایس ابلست، شهرهای ایالات فدرال نواحی خود مختار و روسای اداری و حکومت محلی با اساس نامه خاص در هر یک از این جمهوری ها وجود دارد. علاوه بر آن هر جزء زیر مجموعه فدراسیون روسیه دارای هیئت اجرایی و قانون گذاری خاص است.

وظایف حکومت های محلی عبارت است از:

• توسعه محلی
• خانه سازی و کاربری های عمومی
• حمل و نقل عمومی محلی
• خدمات مشتریان
• مراقبت بهداشتی
• اموزش پیش دبستانی و مدرسه ای با توجه به استانداردهای آموزشی
• حفاظت از سنت های فرهنگی و تاریخی
• حمایت از فعالیت های ورزشی
• حفظ نظم عمومی
• حفظ محیط زیست

بخش هفتم- نظام مالی مدیریت شهری

با فروپاشی حکومت سوسیالیستی شوروی در سال ۱۹۸۹ میلادی، منابع مالی و قانونی و حرفه ای به نفع خودگردانی محلی به کار گرفته شده و اصلاح حکومت محلی در دستور کار حکومت قرار گرفت. در حقیقت ایجاد اصلاحات ترغیب کننده منازعه میان تمرکزگرایان و تمرکز زدایان بود به گونه‌ای که این مناغشه هنوز ادامه دارد و طرفداران محلی گرایی (تمرکز زدایی) بر این باورند که حکومت محلی با دموکراسی ملی ملازمت دارد. از منظر دموکراسی ملی حکومت محلی موجب آموزش سیاسی و ثبات سیاسی می‌شود و علاوه بر آن تمرکز زدایی موجب استفاده بهتر از قابلیت‌ها شده و احساس تعلق به جمع را در میان شهروندان پرورش می‌دهد. در مقابل تمرکز گرایان معتقدند که وجود یک سازمان متمرکز به هماهنگی بیشتر فعالیت‌های سازمانی و بهره‌وری بیشتر پرسنل و تجهیزات فنی می‌انجامد. تمرکز گرایان جدید با بهانه قرار دادن خطر قو میت‌ها و فروپاشی سرزمین قدیمی شوروی و سایر کشورهای اقماری سعی دارند به اعاده وحدت ملی دامن می زنند. حکومت محلی برای کارایی به جایگاه حقوقی مشخص مشروعیت سیاسی شایستگی حرفه‌ای و بودجه کافی نیازمند است. در اروپای پس از سوسیالیسم حکومت محلی شرط اول را کسب کرد اما از سه شرط دیگر محروم ماند. در این کشورها حکومت محلی از مشروعیت پایینی برخوردار است از لحاظ منابع مالی شدیداً به حکومت مرکزی وابسته و در جمع آوری مالیات ناتوان عمل نماید. فروپاشی و واگرایی واحدهای محلی (کمون‌ها) در این کشورها معضل دیگری است که فراروی حکومت‌های محلی می باشد. امروزه تمرکز گرایی مجدد در روسیه پس از سوسیالیسم به اشکال مختلف ظاهر شده است. به عنوان نمونه می توان به توسعه سازمان‌های جدید مرکزی در سطح محلی نظارت فائقه حکومت مرکزی برحکومت محلی کنترل مالی حکومت مرکزی بر منابع حکومت محلی و واگذاری مسئولیت‌های جدید به حکومت‌های محلی بدون تخصیص منابع مالی جهت اجرای آن‌ها اشاره نمود.

بخش هشتم- نوآوری های شهری

مطمئنا پاسخگویی به تمام نیازمندی‌های شهروندان روسی، توان مدیریتی بالایی را می‌طلبد اما شهرداران روسی و به ویژه شهرداری مسکو با علم به مدل‌های نوین مدیریت شهری، فرایند مدیریت شهر مسکو را برای خود تسهیل نموده است. شهرداری مسکو برای افزایش مشارکت عمومی در فرایندهای مختلف مدیریت شهری با توجه به مدل جمع سپاری سامانه "ایده شهر مسکو" را راه‌اندازی نموده است. شهروندان مسکو با بهره گیری از این سامانه مبتنی بر GIS قادر شدند تا علاوه بر ارائه ایده‌ها و نظرات خود در حوزه فعالیت‌های شهرداری، مشکلات و نارسایی‌های نظام مدیریت شهری را بطور مستقیم به اطلاع مدیران شهری و مدیریت شهر مسکو  برسانند. در این سامانه تنها کافی است تا یک شهروند نقطه- محل مورد نظر خود را انتخاب نموده و نظر یا ایده و یا حتی انتقاد خود را ثبت نماید. پس از انجام این فرایند، شهروند ایده دهنده  قادر خواهد بود از طریق حساب کاربری خود در جریان پاسخ و اقدامات شهرداری قرار گیرد. موفقیت این سامانه در شهرهای روسیه و به ویژه مسکو بی سابقه بوده است زیرا تنها ۳ هفته پس از فعال سازی این سامانه بیش از ۷۵۰ ایده جدید و کاربردی توسط شهروندان در این سامانه ثبت گردید. در گذشته، شهرداری ها برای دریافت ایده‌های جدید لازم بود تا با پرداخت حق مشاوره های کلان به شرکت‌های مختلف به ایده‌های خلاقانه دست پیدا کنند اما دانش و علوم اجتماعی در فضای جامعه اطلاعاتی با خلق مدل جمع سپاری (Crowdsourcing) که ترکیبی از واژه‌های جمعیت(Crowd) و برون سپاری (Outsourcing) است راه را برای بهره‌گیری از پتانسیل‌های اجتماعی شهروندان روسی در راستای بهبود مدیریت شهری را در قالب "شهر هوشمند" مهیا نموده است.

بخش نهم- کیفیت زندگی شهری

شماری از اقتصاددانان "واحد اطلاعات اقتصادی"(EIU) بر اساس سطح درآمد سرانه و هزینه های سبد خانوار، سطح دسترسی به کالاها و خدمات مناسب و با کیفیت و خدمات شهری ۱۱۰ کشور جهان را رتبه بندی کرده اند. به گزارش پایگاه خبری اینترنشنال بیزنس تایمز، در این جدول شاخص ایده آل را در عدد ۱۰ را در نظر گرفته و به طور نمونه با توجه به درآمد و شاخص ارزان بودن کالاها و خدمات و دسترسی آسان ۱۱۰ کشور جهان را رتبه بندی کرده اند که در این آمار برای روسیه، رتبه ۱۰۴ ام با شاخص ۷۹۶/۴ در نظر گرفته شده است.

بخش دهم- سیاست های کارآفرینی

بعد از پایان کمونیسم و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، روسیه شروع به حرکت سخت و آهسته به سمت اقتصاد بازار نمود. بعد از سال‌ها از دوران انتقال، تعدادی کسب و کار کوچک و کارآفرینی با حرکت سریعی در اوایل دهه ۱۹۹۰ شروع به رشد کردند. این امر ناشی از یکسری اصلاحات اقتصادی، از جمله خصوصی‌سازی بود. کارآفرینی جدید، شکاف زیادی را در اقتصاد اتحاد جماهیر شوروی، مخصوصاً در تجارت خرده فروشی و خدمات بوجود آورده بود. هرچند، کارآفرینان روسی با موانع زیادی رودررو هستند،بعضی از آن موانع شامل پروسه ثبت یک کسب و کار و سطح بالای فساد در روسیه است.

یک کارآفرین جدید باید تعداد زیادی از پروانه‌ها، گواهینامه‌ها و مجوزها را از سازمان‌های مختلف دریافت کند، در طی این پروسه و از طریق عملیات عادی یک کسب و کار، یک فرد مواجه با بروکراسی فاسد است که دارای قدرت نپذیرفتن گواهینامه‌ها، مجوزها، فضای اداری است، مگر اینکه هدایایی دریافت کند یا رشوه‌هایی را که پیشنهاد می کنند، پرداخت نماید. دیگر مشکل، مالیات است، نرخ‌های مالیات بر درآمد افراد و بنگاه‌ها در روسیه، مشابه دیگر کشورهاست. هرچند، هزینه‌های  محلی و منطقه‌ای احتیاطی، آن را برای انجام کسب و کار سخت می‌کند. همچنین صاحبان کسب و کارهای کوچک  مواجه با اخاذانی هستند که پیشنهاد محافظت از کسب وکار شما را ارائه می‌دهند، که نمی توان از پذیرش آن خودداری کرد. این هزینه‌های بزهکارانه، هزینه انجام کسب و کار را به مقدار زیادی افزایش می‌دهد. همچنین، باندهای بزهکارشناخته شده مافیایی،کنترل برخی مبادی ورودی مواد مورد نیاز کسب و کارها را در اختیار دارند. این امر حقیقت دارد که برای یک مدت طولانی، تصورمی شد که کارآفرین روسی، مافیاست و از سرمایه‌گذاری کارآفرینان خارجی در روسیه جلوگیری می‌کند. خوشبختانه، در طول زمان، این درک به پایان رسید. علی‌رغم تمام این مشکلات، مردمان زیادی دارای کسب و کار خودشان هستند. براساس گزارش آماری مرکز منابع کسب و کارهای کوچک و متوسط روسیه، در سال ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳، بنگاه‌های کوچک و متوسط روسی تا ۲۵۰ کارمند،۹۴% کل تعداد بنگاه‌ها و ۴۹%  کل استخدام را در اختیار  داشته اند. بدلیل اعمال تبعیض فزاینده اقتصادی بر علیه زنان بعد از شروع اصلاحات اقتصادی در روسیه، زنان زیادی تبدیل به خرده کارآفرین شده‌اند. با فروپاشی دولت کمونیستی،اصل" پرداخت مساوی در مقابل کار مساوی"  دوام نیاورده، در نتیجه سطوح دستمزد زنان به ۷۰% تا ۴۰% کمتر از دستمزد مردان،کاهش یافته است. همچنین بیکاری در بین زنان، بسیار بیشتر از مردان است. این امر موجب شده است که زنان زیادی وارد کارآفرینی شخصی شوند. تخمین زده می شود که در همین زمان، تعداد کل زنان درگیر کارآفرینی مستقل، بیش از سه میلیون نفر باشد که حدود یک سوم جمعیت خوداشتغال روسیه است. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق در سال ۱۹۹۱، روسیه شروع به یکسری اصلاحات سیاسی و اقتصادی،از جمله خصوصی سازی نمود، که تحت نظام کمونیستی ممنوع بود. با این وجود، بدلیل موانع متعدد، تعداد کارآفرینان روسی در طی سالیان اخیر، بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. با وجود بعضی فرصت‌ها در روسیه، تعداد کل فعالیت‌های کارآفرینانه (TEA) فقط ۲.۵% است. اغلب تحلیل‌ها پیش‌بینی می کنند که کارآفرینی در روسیه به رشد خود ادامه خواهد داد. مشکل دیگر کارآفرینی در روسیه، فقدان مدیران با کیفیت است. تحت حکومت کمونیستی، مردان کسب‌و‌کار  می گفتند که چه انجام بدهیم، چگونه انجام دهیم، و چه موقع انجام دهیم. در نتیجه، هیچ‌گاه مدیران  بسیاری، مهارت‌های اساسی مدیریتی و استراتژیکی خود را توسعه ندادند. در نسل جدید مدیران، این وضعیت در حال تغییر است. در نتیجه قابل پیش بینی است که نسل جدید کارآفرینان روسیه، اقتصاد این کشور را به سطح جلوتری در آینده انتقال دهند. بسیاری از روس‌ها،کسب و کار خودشان را خود، مدیریت و اداره می کنند. آن‌ها از طریق سازماندهی مافیایی، با پرداخت رشوه به باندهای مافیایی، سازمان‌های خود را حفظ می‌کنند. آن‌ها برای پیشرفت در محیطی که فاقد قوانین قوی برای معاهدات و بزهکاری است، مدیریت می‌کنند. فقدان مقررات و اجرا دولتی، به گروه‌های مافیایی، از آدمکشی در خیابان تا کلاهبرداری‌های مالی ماهرانه، اجازه سازماندهی داده است. بعلاوه اخاذی،آدم‌ربایی و جعل، مواد مخدر، به طور فزاینده‌ای، جزء فعالیت‌های باندهای مافیایی شده است. از منظر کلی تر باید اذعان داشت که اقتصاد روسیه، وابسته به صندوق بین‌المللی پول و وام‌های خارجی است. سطح فقر مامورین دولتی در روسیه، بر حسب درآمد ماهیانه ،برابر ۸۲۹ روبل است که حدود ۳۴ دلار آمریکاست. بیش از ۶۰ میلیون روسی، باور دارند که زیر خط فقر هستند.

 حال در ادامه به برخی از مهم ترین ویژگی های نظام کارآفرینی برای شهروندان روسی اشاره می گردد:

• کارآفرینی در روسیه، با سرعت زیادی در حال توسعه است، اگرچه، در شهرهای بزرگ مانند مسکو، برجسته می باشد.
• کارآفرینان دارای تعریف متفاوت‌تری، در روسیه هستند، اغلب صاحبان کسب و کار ثروتمند که شرکت‌های خودشان را در تصاحب دارند و خودشان را کارآفرین می دانند، از طریق دولت ثروتمند شده‌اند.
• امروزه شرکت‌های فراوانی وجود دارد که متعلق به بخش خصوصی است.
• بدلیل وسیع بودن روسیه، امکان راه‌اندازی یک کسب وکار جدید، بدون داشتن ارتباط با دولت، در حال حاضر وجود دارد.
• اگر کسب وکاری با سوددهی عالی بوجود آید، حفاظت آن در مقابل باندهای مافیایی مشکل است.
• در سال‌های اخیر ، تعداد نهادهای کارآفرینی کوچک، با رشد سالانه ۶%، به توسعه خود ادامه داده اند.
• کارآفرینان مستقل ، از سال ۱۹۹۸ تا سال ۲۰۱۰، به مقدار ۲۵% رشد داشته اند.
• در سال ۲۰۰۱، سهم کارآفرینی کوچک دایره اشتغال روسیه،۲۱-۲۵% بوده است. و بر این اساس، تعداد ۱۷ میلیون نفر در بخش کارآفرینی کوچک تا پایان سال ۲۰۱۴ استخدام شده اند.
• طی سال‌های اخیر، رشد سرمایه‌گذاری در بنگاه‌های کوچک روسی نیز ،۴۹% رشد داشته است.

بخش یازدهم- حمل و نقل شهری

شهرهای روسیه و به ویژه شهر مسکو، در زمره ۵ شهر برتر جهان در زمینه حمل و نقل جمعی در جهان است.. سیستم حمل و نقل کارآمد و مؤثر در روسیه و به ویژه در این شهر، دارای مولفه‌هایی از قبیل کاربرد آسان، کارآ، عاری از آلودگی بوده و مسافرین را بدون کمترین جنجال و مزاحمتی به مقصدشان می‌رساند. می‌توان فهرستی طولانی از بایدها و نبایدهای حمل و نقل عمومی را نام برد که البته می‌توان گفت که در هیچ کجای دنیا تمامی این موارد بصورت مطلق رعایت نمی‌شوند اما به جرأت می‌توان اذعان داشت که شهر مسکو جزء پنج شهری در جهان است که دارای پیشرفته ترین سیستم حمل و نقل جمعی می‌باشند. در مسکو، می‌توان ساعت خود را با استفاده از قطار شهری مسکو تنظیم کرد. متروی مسکو دقیق ترین ترن زیرزمینی در کل دنیا می باشد. متروی این شهر از نظر کارآیی، سرعت و زیبایی اعجاب انگیز زبان‌زد جهانیان است. بطور متوسط در هر روز هفته حدود ۸.۲ میلیون مسافر را جابجا می‌کند که در نوع خود یکی از شلوغ‌ترین متروهای جهان است. یکی دیگر از مشخصه‌های شگفت انگیز این مترو، معماری بسیار زیبای سیستم قطار شهری می باشد که بی شباهت با موزه نیست.

علاوه بر مسکو، سن پترزبورگ قطب اصلی حمل و نقل نیز می باشد. اولین خط آهن روسیه در سال ۱۸۳۷ در سن پترزبورگ احداث گردید، از آن زمان به بعد، سازمان حمل و نقل همگام با توسعه شهری پیشرفت نمود. سن پترزبورگ ، دارای سیستم وسیع راه و ترابری و مسیرها و خطوط آهن درون شهری می باشد و سیستم حمل و نقل عمومی کاملی شامل اتوبوس، تراموا و مترو در آن فعالیت می کنند. در این شهر برای انتقال مسافران، خدمات داخل رودخانه ای نیز با عملکردی موثر و نسبتاً راحت، موجود می باشد. سن پترزبورگ به واسطه تعداد بسیاری بزرگراه فدرال، مسیرها و راه آهن های ملی و بین المللی به سایر نقاط روسیه و کشورهای دیگر متصل شده است. فرودگاه بین المللی پولکوف، مسئولیت خدمت رسانی به اکثریت پروازهای ورودی و خروجی شهر را بر عهده دارد و در سال ۲۰۰۸ بیش از هفت میلیون مسافر از این فرودگاه تردد کرده اند.

از منظر دیگر، شهر مسکو مقصد نهایی شبکه خط درون شهری و برون شهری آن منطقه است و در آن، برای رفت و آمد میان بخش‌های فدرال، پنج پایانه راه‌آهن مختلف و تعداد زیادی ایستگاه راه‌آهن درون شهری وجود دارد. همچنین از سن پترزبورگ قطارهای به شهرهای هلسینکی – پایتخت فنلاند – و برلین پایتخت آلمان و جمهوری های سابق اتحاد جماهیر شوروی تردد دارد. راه آهن هلسینکی- مسکو در سال ۱۸۷۰ به طول ۴۴۳ کیلومتر احداث شد و قطار آن روزی چند مرتبه در رفت و آمد است که هر بار حدود ۵ ساعت و نیم به طول    می انجامد.

 در سال ۱۸۵۱ خط آهن مسکو - سن پترزبورگ به طول ۶۵۱ کیلومتر افتتاح شد و امروزه سفر تا مسکو با آن ۴ ساعت و نیم زمان می برد. در سال ۲۰۰۹، راه آهن روسیه قطاری سریع السیر را در مسیر مسکو – سن پترزبورگ راه‌اندازی نمود. این قطار جدید که ساپسان نام دارد، مشابه قطار معروف زیمنس ولارو ( که مدل‌های متنوع آن در بسیاری از کشورهای اروپایی فعالیت کرده‌اند) می باشد. این قطار در تاریخ ۷ می (۱۷ اردیبهشت) ۲۰۰۹ با سرعت متوسط ۲۹۰ کیلومتر عنوان سریع ترین قطار روسیه را به نام خود ثبت کرد.

 سن پترزبورگ دارای فرودگاه بین المللی پولکوف، و نیز سه فرودگاه کوچکتر باری و بازرگانی در حومه شهر   می باشد. در سال ۱۹۳۱ فرودگاه کوچک پولکوف در جنوب شهر سن پترزبورگ ، شروع به فعالیت نمود. با توسعه این فرودگاه طی سال های مختلف و از سال ۲۰۰۷ به بعد، چهارمین فرودگاه پر تردد پس از فرودگاهای دومودوف، شری میتوو، و وینوکوف در مسکو شد. این فرودگاه با داشتن دو پایانه اصلی (یک پایانه داخلی و یک پایانه بیت المللی)، یکی از بزرگ ترین و مدرن ترین فرودگاه های روسیه محسوب می شود و در آن به طور منظم اتوبوس و مینی بوس های مختلف برای انتقال مسافران از فرودگاه به مرکز شهر فعالیت می کنند.

 علاوه بر این، سن پترزبورگ دارای بنادر مسافربری و باری در دهانه رودخانه نوا در خلیج فنلاند و دریای بالتیک است و نیز بندر گاهی با امکانات بیشتر از نوا و ده ها ایستگاه مسافربری کوچکتر در دو سمت سواحل رودخانه نوا دارد. همچنین سن پترزبورگ مقصد نهایی مسیرهای آبی ولگا – بالتیک می‌باشد. در سال ۲۰۰۴ پلی طویل به طول ۲۸۳۴ متر به نام پل ابوخوفسکی در سن پترزبورگ افتتاح شد. از ماه می الی اکتبر (اردیبهشت تا مهر)، قایق‌های موتوری مختلفی از جمله قایق های پر سرعت هیدروفویلد، کار جابجایی مردم از مرکز شهر را به شهرهای ساحلی چون کرونشتاد، لومونوسف، پیترگوف، سسترورسک و زلنوگروسک انجام می دهند.

 مسکو و سن پترزبورگ دارای شبکه وسیع حمل و نقل عمومی ( اتوبوس، تراموا، و واگن برقی) و شبکه تاکسی رانی مارشاتکاس است که در چند صد مسیر خدمت می کنند. تراموا همواره اصلی‌ترین وسیله حمل و نقل عمومی سن پترزبورگ بوده است. در سال ۱۹۸۰، لنینگراد (سن پترزبورگ) بزرگ‌ترین شبکه تراموا در دنیا را داشت  اما بسیاری از این خطوط تا سال ۲۰۰۰ از رده خارج شدند. اتوبوس‌ها، روزانه بیش از ۳ میلیون مسافر را در بسیاری از مسیرهای شهری و برون شهری جابه جا می کنند. در سال ۱۹۵۵ شبکه زیر زمینی سن پترزبورگ ، افتتاح شد و امروزه ۵ خط و ۶۴ ایستگاه دارد که هر ۵ پایانه نیز با یکدیگر مرتبط اند.

به علت حجم سنگین خودرو در مسیرهای اداری و مرکز شهر و در هنگام برف شدید در زمستان، ترافیک در شهر امری عادی است. بین سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۰، در سن پترزبورگ ۶ حلقه راه کمربندی بهره برداری شد. شهر سن پترزبورگ در مسیری که کشورهای اسکاندیناوی شامل کشورهای نروژ، سوئد، دانمارک، فنلاند، جزایر ایسلند و فارو را به روسیه و اروپای شمالی متصل می سازد قرار گرفته است.

بخش دوازدهم- توریسم شهری

روسیه به عنوان بزرگ‌ترین و قدرتمند‌ترین عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق، هنوز هم یک کشور عالی با شهرهای پیشرفته برای بازدید است. روسیه کشور کنتراست‌ها و متضادهاست. سواحل بزرگ نیمه گرمسیری تا مناطق زمستانی و سرد در شمال، همه به خوبی در این کشور دیده می‌شود. شهرهای شرقی روسیه جمعیت کمتری دارد اما هنوز هم در آن شهرهایی است که می‌تواند توریست‌ها و گردشگران بیشتری نسبت به غرب جذب نماید. روسیه تاریخی غنی دارد و توریست‌ها به هر ناحیه‌ای که سفر کنند می‌توانند نشانه‌ای از این تاریخ غنی را ببینند. تقریباً در همه جا بازدید کنندگان می‌توانند نمونه‌هایی از هنر با شکوه را نه تنها در موزه‌ها ، بلکه در کلیساهای آن نیز مشاهده نمایند. روسیه یا سرزمین تزاری مدت هاست در ذهن بسیاری از گردشگران با جاذبه های منحصربفردش خودنمایی می کنند چه آن زمان که در قالب اتحادی پهناور در نقشه جهان خودنمایی می کرد و دسترسی به آن کار ساده ای نبود، چه امروز که به عنوان کشوری واحد در دو بخش اروپایی و آسیای میانه واقع شده و نظر میلیون ها گردشگر بین المللی را به خود جلب کرده است. این کشور اگرچه در دوران حاکمیت حزب کمونیست جایگاه ویژه‌ای در صنعت گردشگری جهانی نداشت اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه ۹۰ میلادی، توانست پس از برقراری آرامش و تسلط بر امور کشور با برنامه‌ریزی و البته استفاده بهینه از زیرساخت‌های موجود طبیعی و تاریخی از سال ۲۰۰۰ میلادی کم کم جایگاه ویژه‌ای در صادرات نامرئی یعنی همان صنعت گردشگری بین‌المللی برای خود دست و پا کند. به این ترتیب که روسیه هم اکنون جزو ده کشور ویژه گردشگرپذیر در رده‌بندی جهانی توسط سازمان جهانی گردشگری شناخته شده و جایگاه نهم را به خود اختصاص داده است.

بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۱۲ میلادی، روسیه ۲۶ میلیون گردشگر خارجی را پذیرایی کرده و این در حالی است که همین کشور در سال ۲۰۱۱ میلادی تنها ۲۲ میلیون گردشگر را به خود جذب کرده بود. کارشناسان سازمان جهانی گردشگری معتقدند روسیه توانسته با توجه به نیاز و علاقه بازارهای هدفش از موقعیت جغرافیایی و طبیعت بسیار منحصر به فرد خود استفاده کند و روند روبه رشدی در صنعت گردشگری را برای صادرات نامرئی این کشور به ارمغان بیاورد.

در همین گزارش آمده صنعت گردشگری روسیه در حال حاضر به عنوان یکی از پرسرعت‌ترین صنایع در حال رشد این کشور است و بیشتر از صنعت خودروسازی برای اقتصاد روسیه سودآوری داشته و تعداد افراد شاغل در آن که حدود ۴ میلیون نفر برآورد شده‌اند نیز بسیار بالاتر از صنایع خودروسازی روسیه اعلام شده است.

تحقیقات جدید توسط انجمن مرکزی گردشگری روسیه نیز نشان داد، صنعت گردشگری روسیه به عنوان یک منبع قابل توجهی از درآمد صادراتی این کشور به اقتصادش رونق بخشیده و سهم آن در تولید ناخالص داخلی بسیار سریع تر از دیگر بخش های روسیه در حال رشد است و کارشناسان رشد این سهم را برای یک دوره ده ساله  به طور متوسط ​​۴ درصد در سال پیش بینی کرده اند.

لازم به یادآوری است براساس آمارهای موجود در این گزارش، روسیه در سال ۲۰۱۱ میلادی بطور کلی ۱۰۶ میلیارد دلار از صادرات نامرئی خود درآمد کسب کرده که تقریباً معادل ۶ درصد از کل تولید ناخالص داخلی این کشور عنوان شده است. این سهم در مقایسه با ۴/۸ درصد برای تولید خودرو و ۲/۹ درصد در خدمات ارتباطات یا ۳/۳ درصد در صنایع شیمیایی واقعاً رقم قابل ملاحظه و نشانه ای از رشد صنعت گردشگری در این سرزمین پهناور است. جالب است بدانیم صنعت گردشگری شهری روسیه در حال حاضر حدود ۵ میلیون شغل مستقیم و غیر مستقیم را به متقاضیان کار روسیه هدیه داده است.

بیل گلن (Bill Glenn )، مدیر یکی از شرکت‌های سرمایه گذاری و گردشگری در روسیه، به امریکن اکسپرس در این زمینه گفته با توجه به داده‌های منطقه ای از تازه ترین پژوهش  سازمان جهانی گردشگری WTTC ، در می یابیم درآمد حاصل از گردشگری می تواند به تولید ناخالص داخلی، ایجاد شغل و رونق اقتصاد خرد کشورها کمک کرده و باعث ایجاد نشاط اقتصادی مناسبی در آن منطقه باشد بنابراین بجاست که با استفاده از تبلیغات و زمینه سازی‌های مناسب و فاصله گرفتن از مدیریت سنتی در گردشگری در راستای توسعه گردشگری گام های موثری برداریم.

در این زمینه  سیمون وینسنت  Simon Vincent، مدیره روابط بین المللی هتل‌های زنجیره‌ای هیلتون در روسیه می‌گوید: این کشور با شناخت دقیق از بازارهای هدف و به اتکای جاذبه های طبیعی و تاریخی خود توانسته در یک برنامه‌ریزی ده سال از ابتدای سال ۲۰۰۰ روند صعودی گردشگری را تجربه کند.

به عقیده وی تبلیغات گسترده در بازارهای هدف و استفاده از پتانسیل‌های جراید به زبان‌های محلی بازارهای هدف،  افتتاح شبکه‌های ماهواره‌ای با موضوع معرفی جاذبه‌های گردشگری روسیه مثل RUSSIA TRAVEL  و در نهایت برگزاری یا میزبانی رویدادهای مهم ورزشی، سیاسی و تجاری در این زمینه توانسته موتور محرکه گردشگری روسیه طی سال‌های اخیر باشد این در حالی است که نمی‌توان به فعالیت گسترده سفارتخانه‌های این کشور در اقصی نقاط جهان در زمینه ایجاد انگیزه سفر بین گردشگران کشور میزبانشان چشم پوشی کرد.

بطور کلی می توان جاذبه‌های گردشگری شهرهای روسیه را به سه بخش طبیعت گردی، گردشگری تاریخی و گردشگری ورزشی تقسیم بندی کرد هرچند دیگر جاذبه‌های گردشگری روسیه مثل گردشگری ادبی را نمی‌توان نادیده گرفت اما این سه بخش اصلی در ذهن اگر گردشگران و البته موضوع اصلی تبلیغات گسترده روسیه در صنعت گردشگری است.

جاذبه‌هایی که مناطق شهری روسیه از هر کدام از آنها به خوبی توانسته استفاده کند و رونق صادرات نامرئی را به ارمغان آورد. اگر از جاذبه‌های طبیعی این کشور بخواهیم بگوییم می توان به چشمه‌های آب گرم، کوه‌های سربه فلک کشیده و جنگل‌های وسیع با رودخانه‌های خروشان بگوییم اما در بخش تاریخی جای تردید نیست که این سرزمین با توجه به قدمت و تاریخ کهن گفتنی‌های بسیاری را در دال دارد این در حالی است که بر اساس آمار جاذبه‌های هیجانی مثل سفر به قطب شمال، شکار و قایقرانی در رودخانه های خروشان در روسیه مورد توجه گردشگران خارجی قرار گرفته است.

در حالی که روسیه ۲۵ اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو را با تفکیک ۱۵ اثر میراث فرهنگی و ۱۰ اثر میراث طبیعی را در فهرست جاذبه‌های گردشگری خود جای داده ؛ مهمترین شهرهای توریستی روسیه مسکو، ایرکوتسک، قازان، نیژنی نووگورود، سن پترزبورگ، سوچی، ولادی وستوک، ولگاگراد و یکاترینبورگ در بین بسیاری از گردشگران بین‌المللی شناخته شده است.

بطور کلی  دریاچه بایکال، دریاچه استان تور، دریاچه‌های استان لنینگراد، دریاچه‌های جمهوری کارلیا، دریای مازندران، اثر تاریخی مادر میهن، کلیسای جامع سنت باسیل، کاخ کرمیلین مسکو، میدان سرخ مسکو، قطب‌های جمهوری کومی، کوه‌ها البروس، مامف کورگن، کاخ موزه هرمیتیج، پارک لاپلند، قصر تابستانی پیترهوف، تئاتر های باله و آتشفشان‌های کامچاتکا، آواچینسکی، تیتیلا، اوستری، اوپالا از مهم‌ترین جاذبههای گردشگری روسیه هستند.

بخش سیزدهم- مدیریت پسماند شهری

مسکو، بزرگترین شهر قاره اروپا با چالش های بسیاری در طول روز مواجه است. یکی از این چالش ها مقادیر زیاد زباله ای است که سالانه در این شهر تولید می شود که فقط بخش اندکی از ان قابل بازیافت است.

نحوه دفن زباله در مسکو بدین شکل است که ابتدا چاله بزرگی داخل زمین حفر می شود و پسماندها در لایه های مجزا داخل آن انباشته شده و نهایتاً ساختاری شبیه یک تپه را در سطح زمین ایجاد می‌کنند. مایه سمی زباله ها از طریق مجرای فاضلاب و گازهای آلاینده نیز از طریق لوله‌های ویژه ای از محل دفن زباله خارج می شوند. مقامات روسیه می‌گویند این فناوری دفن زباله با محیط‌زیست سازگاری دارد اما واقعیت آن است که نتیجه استفاده از این روش، با به جا ماندن توده ای بدبو از پسماندها برای نسل های آینده همراه است.

سالانه حداقل پنج و نیم میلیون تن زباله در مسکو تولید می شود. این پسماندها بعد از جمع آوری نیز دفن، سوزانده یا بازیافت می شوند. اما شرکت مسئول جمع اوری زباله در مسکو فقط پانزده درصد از پسماندها را بازیافت می کند. ولادیمیر موراشف از مسئولان شهرداری مسکو می‌گوید بیشتر زباله های قابل بازیافت به هنگام انتقال به کارخانه‌ها نابود می شوند. کامیون‌های حمل زباله آنها را فشرده می‌کنند و همه چیز با هم مخلوط می شود. درست به همین دلیل است که ما نهایتاً میزان اندکی از پسماندها را بازیافت می کنیم.

مسئولان شهر مسکو برای جلوگیری از مخلوط شدن انواع پسماندها و فراهم کردن زمینه بازیافت آن‌ها، سطل‌های زباله مجزایی را در سطح شهر تعبیه کرده اند تا شهروندان بتوانند زباله‌ها را از هم تفکیک کنند. اما بحران اقتصادی اخیر دنیا سبب شد تا بودجه لازم برای تامین کامیون های ویژه جمع آوری زباله‌های فلزی، کاغذ و شیشه اختصاص داده نشود، بدین ترتیب این طرح بی نتیجه ماند.

منابع و مآخذ:

1. مقیمی، سید محمد، اداره امور حکومت های محلی . مدیریت شورا ها و شهر داری ها، سازمان مطالعه و تدوین، تهران ۱۳۸۲.
2. شکیبا مقدم، محمد، اداره امور سازمان های محلی و شهر داری ها، نشر هور، ۱۳۷۴.
3. ارباب، پارسا (۱۳۸۹)، بررسی نظام برنامه ریزی فضایی در فدراسیون روسیه، آمایش سرزمین، سال دوم، شماره سوم.
4. مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران (۱۳۹۱). دولت و پایتخت؛ بررسی تجارب جهانی کمک دولت در تامین مالی اداره پایتخت ها به عنوان منبع درآمدی پایدار در مدیریت شهری. دانش شهر، شماره ۱۱۴، تابستان، تهران: مدیریت فناوری اطلاعات و مرکز اسناد.

- Hook,W., Yaakov, G.(۲۰۰۲), Nowa Huta: Can the “Model City” Be Rebuilt?, Sustainable Transport, Fall ۲۰۰۲, No.۱۴.

- Bertaud, A., Renaud, B. (۱۹۹۵), Cities Without Land Markets : Location and Land Use in the Socialist City, The World Bank, Policy Research Working Paper No. ۱۴۷۷

- COMMIN (۲۰۰۶), "The Planning System of Russia". Baltic Sea Region, INTERREG ۳B, European :union:. (Retrieved ۲۰۱۰, from http://www.commin.org)

- http://www.ensani.ir/storage/Files/۲۰۱۲۰۳۲۹۱۶۴۸۱۳-۵۱۰۹-۱۵.pdf

- http://www.about-russia.blogsky.com/۱۳۹۱/۰۳/۰۹/post-۵۷

- http://www.myindustry.ir/analytical-notes/note/russia-economic charts.html

- http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/۱۸۲۷

- http://www.shahrplanning.blogfa.com/post-۹.aspx

- http://www.urbansociology.blogfa.com/post-۹۳.aspx

- http://www.ccir.ru

- http://alef.ir/vdcfm۰dyxw۶dtea.igiw.html?۱۵۲۷۳۰

- http://www.agricultureenterpreneurship.persianblog.ir/

- http://www.inhabitat.com

- http://www.civiltech.ir

- http://www.puul.blogsky.com

- http://www.spilet.com/Article۱۸۵.aspx

- http://www.khabaronline.ir/detail/۹۸۰۰۳/society/events