۱۷ درصد محدوده کوهستانی تهران در معرض «زمین لغزش»/ فرحزاد در وضعیت قرمز
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، زمینلغزش و حرکتهای تودهای خاک و مواد دامنهای، فرمی از فرآیندهای ژئومورفولوژیکی هستند و از دیدگاه مدیریت مخاطرات طبیعی نوع خاصی از سوانح طبیعی قلمداد میشوند. وقوع این نوع پدیدهها هرساله در بخشهایی از کشور ما و همچنین سایر نقاط جهان، خسارات جانی، مالی و زیست محیطی قابل توجهی را به همراه دارد.
حرکت تودهای شامل کلیه جابجاییها و جداشدگیهای خاک و مواد سنگی به سمت پایین دامنههاست و انواع مختلفی دارد که لغزشها یکی از رایجترین آنهاست. زمینلغزش عبارت است از حرکت و جابجایی بخشی از مواد سطحی دامنهها، در امتداد یک سطح گسیختگی مشخص، که به طور طبیعی و تحت تأثیر عوامل مختلف به خصوص نیروی جاذبه زمین در دامنههای شیبدار انجام میشود. این پدیده معمولاً با درجاتی تغییر در ساختار طبیعی خاک همراه است.
عوامل متعددی در ناپداری سطوح مؤثر هستند که مهمترین آنها شرایط توپوگرافی، رطوبت و بارندگی، رودخانهها و زهکشهای طبیعی، ویژگی زمینساخت و لرزهخیزی و ساختار زمینشناسی ساختمانی میباشند.
بررسیهای ژئوموفولوژیکی در فعالیتهای عمرانی به منظور طراحی و اجرای بناهای مقاوم و زیربنایی ضرورت دارد. در دهههای اخیر، گسترش فعالیتهای عمرانی بدون در نظر گرفتن بررسیهای ژئوموفولوژیکی، خسارتهای جبران ناپذیری را به دنبال داشته است. الگوی توسعه شهری در دامنهها باید تابع فرآیندهای آن دامنه باشد. فرآیندها و پدیدههای ژئوموفولوژیکی شهر و دامنه در تعادل با یکدیگرند. هنگامیکه دامنه پرشیبی به شکل شطرنجی قطعهبندی میشود و یک لایه شهری روی آن ایجاد میگردد، میتواند به مثابه یک لایه سنگی روی دامنه عمل کند. زمینهای شیب دار نواحی کوهپایهای کلانشهر تهران به این شکل ساخته شدهاند و بنابر این در معرض حرکات دامنهای از نوع زمین لغزش قرار دارند.
در محدوده تهران به ویژه قسمتهای شمالی آن ازجمله فرحزاد تهران، شرایط مستعدی برای لغزش وجود دارد. بررسی صورت گرفته نشان میدهد که برخی از محدودههای کوهستانی کلان شهر تهران مستعد حرکات لغزشی با خطر متوسط به بالا هستند. در حدود ۸۷۵ هکتار(معادل ۱۷/۳ درصد) از مناطق مسکونی محدودههای کوهستانی شهر در پهنههای با خطر متوسط به بالا توسعه یافته اند.
انطباق خط حریم فعلی کلان شهر تهران با مرز پهنههای کم خطر و پرخطر(خطر متوسط به بالا) نشان میدهد که این دو خط انطباق خوبی با یکدیگر ندارند(بهویژه در بخشهای مرکزی). محدودههای بین حوضه وسک (حصارک) تا حوضه سوهانک میبایست از نظر حرکات لغزشی به عنوان محدودههای ویژه مورد توجه قرار گیرند و از توسعه شهر در پهنههای پرخطر این محدوده جلوگیری به عمل آید. همچنین بایستی کلیه کاربریهای مختلف شهری از جمله کاربریهای مسکونی با استفاده از روشها و تکنیکهای مهندسی پایدار شوند. |